Pagina 64 van: Bouwwereld #4 2018

Van koud- naar warmdakconstructie:
condensatie in boeidelen
Een bouwkundig aannemer voert groot onderhoud uit aan de buitengevels van eengezinswoningen.
Gevels en daken worden nageïsoleerd en de woningen krijgen een schilderbeurt. Een jaar later wordt
de aannemer geconfronteerd met houtrot aan de boeiboorden.

Een complex met eengezinswoningen,
eigendom van een woningbouwvereniging,
omvat circa tachtig huizen. De woningen
(bouwjaar 1965) bestaan uit twee bouw­
lagen, voorzien van bakstenen metselwerk­
gevels en een plat dak. Bij het groot onder­
houd heeft een energetische opwaardering
plaatsgevonden. Hiervoor zijn onder an­
dere de spouwmuren voorzien van naïsola­
tie en zijn de platte daken geïsoleerd met
40 mm PUR­platen. Tevens is het dakrand­
detail aangepast, waarbij de daken zijn
voorzien van nieuwe boeiboorden.

Probleem
Circa een jaar na uitvoering van het onder­
houd worden bij de aannemer klachten
gemeld. Er blijkt sprake te zijn van plaatse­
lijk houtrot aan de vernieuwde boeiboor­
den. Op diverse locaties komt bovendien
afbladderend schilderwerk voor. Bij de­
structief onderzoek stelt de aannemer een
grote hoeveelheid vocht vast in de boei,
maar een directe bron van dit vocht kan hij
niet achterhalen. TechnoConsult wordt
ingeschakeld voor onderzoek en advies.

Onderzoek
Gedurende de winterperiode is Techno­
Consult ter plaatse voor onderzoek.

een EPS­isolatieplaat aangebracht tegen
de achterzijde van de boeiboorden. Ook
is zichtbaar dat het dakbeschot van de
platte daken niet luchtdicht aansluit op de
bovenzijde van de gevels. In het binnen­
blad zijn op regelmatige afstand van el­
kaar openingen aanwezig, ter plaatse van
de open stootvoegen in het buitenblad.
Via deze openingen is er een open ver­
binding tussen de boei en het plenum
boven het verlaagde plafond onder de
balklaag op de verdieping.
Destructief onderzoek aan de binnenzijde
van de woning wijst uit dat het verlaagde
plafond is geïsoleerd. Daarbij is een dun­
ne isolatieplaat – zonder dampscherm –
aangebracht op het plafond. Als vervol­
gens de houten balklaag wordt beoor­
deeld, worden lokaal verhoogde hout­
vochtwaarden gemeten.

Analyse
De aantasting van de houten boeidelen
en het schilderwerk is het gevolg van
inwendige condensatie. Voor de principe­
detaillering van de dakrand is een ther­
mohygrisch rekenmodel opgesteld. Op
basis van numerieke simulatie is de tem­
peratuur­ en vochtverdeling in het detail
beoordeeld. In de huidige situatie wordt
warme vochtige lucht aangevoerd vanuit
de binnenruimte richting de spouw achter
de boeidelen. Bij koud weer nemen de
houten delen een relatief lage tempera­
tuur aan, zeker op de niet door de zon
beschenen geveloriëntaties. De warme
vochtige lucht wordt plotseling afgekoeld,
waardoor de luchtvochtigheid stijgt en
het dauwpunt wordt bereikt. Doordat de
onderplaat en de boeiboorden stuikend
zijn aangebracht, blijft het condensvocht
langdurig op de (onafgewerkte) achter­
zijde van de beplating aanwezig. Die
langdurige vochtbelasting leidt tot afblad­
dering van schilderwerk en houtrot.
De isolatie tegen de achterzijde van de

Hechtsterktemetingen op het verfwerk
tonen aan dat de afwerklaag op de boei­
boorden in principe goed hechtend is
aangebracht. Onthechting komt lokaal
voor, waarbij ter plaatse van de gebreken
een verhoogde houtvochtigheid wordt
gemeten. Op enkele plekken is sprake
van houtrot; de multiplex beplating van
de boei is zelfs volledig aangetast. Opval­
lend is dat de degradaties het sterkst
aanwezig zijn aan de kant van de noord­
gevels.
Met een thermohygrische sonde worden
de luchtcondities achter de boeidelen
gemeten. Ondanks de aanwezigheid van
voldoende ventilatieopeningen in de
onderplaat, blijkt bij een deel van de
woningen sprake te zijn van relatief hoge
temperaturen achter de boei, gepaard
gaande met een hoge relatieve lucht­
vochtigheid. Met behulp van thermografie
wordt de buitenschil gecontroleerd op
warmtelekken. Bij een groot aantal wonin­
gen worden sterk verhoogde tempera­
turen ter plaatse van de dakranden vast­
gesteld.
Een visuele inspectie van de spouw ach­
ter de boeidelen volgt. En daar doet de
schade­expert een aantal eigenaardige
ontdekkingen. Zo is er door de aannemer

64 // Bouwwereld

TeksT en Beeld ir. d. van Kinderen, TechnoconsulT B.v.

1

64-65_bouwschade.indd 64 05-04-18 09:27