Pagina 25 van: Bouwwereld #4 2020
25
koploper
je de combinatie met techniek en technologie gestalte geeft.
daarom ben ik ook een groot voorstander van de vijf b’s, die we
zelf geïnitieerd hebben.”
De vijf B’s?
“biomimicry is de algemene naam die ook door gunter Pauli
wordt onderkend als onderdeel van de blauwe economie. bio-
mimicry staat letterlijk voor het imiteren van de natuur. dan heb
je bionic: de anatomie van het lichaam gebruiken om van te le-
ren bij productontwikkeling. verder is er biobased dat gaat over
alle organische (rest)stromen juist gebruiken om zo te ageren
tegen de productie van plastic, oliebronnen en andere vervuilen-
de materialen. doel is milieuverbetering. het gaat dus over ver-
vangende functies ontdekken. ook is er biofilia, wat voorname-
lijk te maken heeft met de invloed van de omgevingsfactoren op
ons welzijn. Als je iets vanuit biofilia ontwikkelt, hou je rekening
met het goede licht, de juiste kleur en de hoeveelheid water;
allemaal zaken die – als je ze meeneemt in een ontwerp – ge-
zondere producten opleveren die ons gevoel van welbevinden
positief beïnvloeden. Als laatste is er biodesign, wat gaat over
de implementatie van bacteriën en enzymen om zo duurzame
living materials te ontwikkelen. ik denk dat we als samenleving
breed op de vijf b’s moeten gaan inzetten als we onze maat-
schappij echt duurzaam willen veranderen.”
Hoe concreet is biomimicry als ontwerpuitgangspunt?
“heel concreet. Alles wat wij als ibi² ontwikkelen, leggen we
eerst naast de functionaliteit van de natuur. krijgen wij een vraag
over de problematiek van fijnstof of wateroverlast, dan beginnen
we met holistisch uitzoomen: wat is de situatie rond die water-
overlast en wat zit er allemaal in primaire en tertiaire kringen
aan vast. Aan de hand daarvan definiëren we het probleem. de
oplossingen die we vervolgens bedenken, zijn dan functionali-
teiten die uit de natuur komen. simpel voorbeeld: een vetplant
kan heel veel vocht vasthouden. wij zoeken uit hoe zo’n plant
functioneert en of we dat op een mechanische manier kunnen
nadoen. voor de uitwerking van zo’n idee heb je een bioloog
of ecoloog nodig in combinatie met een technisch engineer en
bijvoorbeeld een risicomanager, die de situatie doorrekent. we
kijken dus met een interdisciplinair team naar de probleemstel-
ling, waarbij experts die weten hoe het ecosysteem in elkaar zit
de drijvende kracht zijn.”
Je bent CEO van IBI². Waartoe is die organisatie op aarde?
“om het systeemdenken te bevorderen en de nieuwe manier
van verduurzamen mogelijk te maken. we willen in dat opzicht
een denktank en aanjager zijn. geen gemakkelijke opgave. de
mensen van ibi² zijn allemaal duurzame dwarsdenkers en die
worden door de maatschappij lang niet altijd geaccepteerd.”
Waarom heeft ‘de maatschappij’ moeite met dwarsdenkers?
“over het algemeen vinden mensen verandering moeilijk en zijn
ze gewend aan hun eigen structuur die gebaseerd is op con-
trole. Als je daar als dwarsdenker tegenin gaat, breng je het
gevoel van controle in gevaar. maar je kunt het ook omdraaien.
laat wetenschappers en creatieve dwarsdenkers naar een
dominant probleem in de samenleving kijken en vraag ze om
een oplossing. dat geeft gegarandeerd betere resultaten dan
wanneer je de mensen die onze samenleving nu besturen om
een oplossing vraagt. de zittende bestuurders blinken over het
algemeen niet uit in creativiteit, omdat ze gewend zijn in vaste
patronen te denken.”
En een niet-creatieve bestuurder die de dienst uitmaakt is een
beklemmend idee?
“beslist. creativiteit en dwarsdenken moeten een wezenlijk on-
derdeel van onze maatschappij worden, al gaat het niet meeval-
len dat te bereiken. Als het over creativiteit gaat, word je door
de overheid en haar bestuurders vaak een beetje meewarig
aangekeken. best vreemd als je bedenkt dat wij bij het beden-
ken van oplossingen nauw samenwerken met wetenschappers
en universiteiten. kom dan niet aan met een kulverhaal dat het
niet klopt. onze ideeën worden nauwgezet doorgerekend. mijn
ervaring is dat de meeste bestuurders en overheden op de rem
blijven trappen in plaats van dat ze meegaan in de noodzakelijke
verandering. Als het aan hen ligt, gaat de blauwe economie er
niet een twee drie komen.”
Is het denkbaar dat de bouwsector niet zit te wachten op
bijdehandjes zoals jij?
“Absoluut. je bent niet altijd een graag geziene gast. laat ik het
anders zeggen. ik ben ervan overtuigd dat iedereen – ook bin-
nen de bouwsector – zijn werk met de beste intenties doet, al
zijn ze onderdeel van het foute systeem geworden. maar het is
voor niemand te laat. de heijmansen van deze wereld werken
er keihard aan zichzelf te transformeren en de cross-sectorale
verbindingen met elkaar aan te gaan, die vernieuwingen toelaat.
maar het succes van die verandering hangt nauw samen met
de persoonlijkheid van de zittende bestuurders. Zijn die niet
open minded, dan zijn ze de remmende factor en gaat er geen
duurzame transitie plaatsvinden. dat ervaar ik bij heel veel be-
drijven.”
22-23-24-25-26-27_koploper.indd 25 05-06-20 09:03