Pagina 55 van: Bouwwereld #4 2020
FFilippo Brunelleschi (Florence, 1377-1446) was naast goud-smid ook beeldhouwer, ingenieur en architect. Prachtige ge-bouwen en kunstwerken komen van zijn hand. Een aantal kunnen we nog steeds bewonderen. Toen was de architect de bouwheer, hij bepaalde. In de loop der tijd, en recentelijk ver-
sneld, is in die rol een kanteling waar te nemen. Waar is het
misgegaan en waarom heeft niemand aan de bel getrokken?
Geleidelijk, maar vooral tijdens de afgelopen fi nanciële crisis
vanaf 2008, hebben architecten steeds meer moeten accepte-
ren dat opdrachten zijn opgeknipt en in omvang beperkt blijven
tot de structuur-, voorlopige en (als je geluk hebt) defi nitieve
ontwerpfase. Door die crisis zijn bureaus kleiner geworden en
is een groot deel van de ervaren collega’s uit het vak gestapt.
Vakkennis is daarmee verloren gegaan. Is daar het vertrouwen
in architecten weggeëbd? Of hebben projectmanagementbu-
reaus hun kans schoon gezien en de centrale rol in alle pro-
jectfasen gepakt? Hebben zij projecten in stukken gehakt voor
opdrachtgevers die onmiskenbaar sterk risico-avers zijn ge-
worden? Dit laatste klinkt misschien scherp, maar in vroegere
dagen waren de architecten toch gewoon de bouwheren die
een project van kop tot staart in de klauwen hadden, ook qua
verantwoordelijkheid. Je kon niet om hen heen. Ik heb ze nog
wel gekend. Zij die gevels lieten afbreken en eigenhandig het
kozijn er uitsloegen (echt gebeurd) omdat het afweek van het
bestek.
Ons bureau is betrokken bij internationale projecten, waarbij
die allesomvattende rol nog steeds bij de architect ligt. Con-
tracten en verzekeringen zijn hierop afgestemd. Iedereen doet
waar hij goed in is, waar vakkennis en passie maximaal tot ui-
ting komen: de opdrachtgever verwoordt zijn droom in uitda-
gende eisen, de bouwer bouwt met de nieuwste technieken en
de architect zorgt met alle adviseurs voor een aantrekkelijk en
goed functionerend gebouw. Iedereen blij, zou je zeggen. Nog
steeds zijn er bureaus in Nederland die voldoende geëquipeerd
55
VAN KOP TOT STAART
zijn voor het uitvoeren van complexe en complete opdrachten.
Mondjesmaat worden die opdrachten nog wel verstrekt, maar
het zou een geweldige stap zijn als architecten, net als in onze
buurlanden, meer verantwoordelijkheid krijgen en daarmee
een betere kwaliteit kunnen waarborgen. Jaren geleden had-
den wij nog vijftien opzichters in dienst. De waardevolle kennis
die zij opdeden op de bouwplaats, werd gedeeld met de ar-
chitecten en technisch ontwerpers op kantoor. Een mooi voor-
beeld van plan-do-check-act. Voor architectenbureaus waar de
bouwkundige kennis inmiddels niet meer op niveau aanwezig
is, zijn er alliantiemogelijkheden te over.
Misschien is de geschetste beweging cyclisch en krijgen we,
mede door nieuwe inzichten uit de huidige coronacrisis ten
aanzien van economie en duurzaamheid, binnenkort weer te
maken met een moderne invulling van traditionele rollen. De
waardering voor ieders vakkennis en het krijgen van eindver-
antwoordelijkheid zie ik met de ontwikkeling van zelf geïniti-
eerde bouwprojecten en 3D printen gelukkig groeien. Volledig
teruggaan naar het oude model is een onwenselijke utopie,
maar het op moderne wijze voorkomen van uitgeklede rollen
en opknipte projecten moet toch haalbaar zijn. Wie zou die ver-
andering teweeg kunnen brengen? De branchevereniging, de
overheid, u, ikzelf? Tot die tijd zullen wij in onze projecten altijd
aangeven meer te kunnen en te willen doen dan gevraagd. Net
als Filippo willen we onze opdrachtgevers maximaal verrassen
en een zo goed mogelijk gebouw afl everen. Want dat maakt
het vak zo mooi en uitdagend. Laat het mij gerust weten als je
suggesties hebt om de verandering in het opdrachtgeverschap
op gang te brengen (alleen positieve graag).
HET ZOU EEN GEWELDIGE STAP ZIJN ALS
ARCHITECTEN MEER VERANTWOORDELIJKHEID
KRIJGEN EN DAARMEE EEN BETERE KWALITEIT
KUNNEN WAARBORGEN
Vincent Ketting,
partner EGM
architecten
COLUMN
55_columnvincent.indd 55 05-06-20 09:48