Pagina 58 van: Bouwwereld #4 2020
58
GROeNe GeVeLs
Wonderwoods
Utrecht. Twee torens
met appartementen,
kantoren en horeca,
op de hoek van de
Croeselaan en het
Veemarktplein, vlak-
bij Utrecht CS. Ont-
werp: Stefano Boeri
Architetti, MVSA
Architects, Arcadis.
WONDERWOODs
dan doen we dan ook zeker niet, zegt timo cents, landschapsar-
chitect bij arcadis, dat tekent voor het project wonderwoods,
waarvan eind 2020 de bouw begint, op twee minuten lopen
van utrecht cs. bij de vergroening van één van de twee torens
is de italiaanse architect stefano boeri betrokken, die met zijn
bosco verticale in milaan wereldwijd aandacht genereerde voor
de vergaande mogelijkheden van groene gevels. cents: “de ge-
meente utrecht had al een referentie aan milaan in de opzet
gebruikt. ontwikkelaar g&s vastgoed heeft boeri vervolgens
benaderd en betrokken bij de plannen.”
het achterliggende idee bij de vergroening van het project won-
derwoods is ‘de natuur terug te brengen in de stad, de seizoenen
te laten zien en vogels, planten en insecten te helpen.’ daarbij
moet je natuurlijk wel uitgaan van het nederlandse klimaat zegt
cents: “wij gaan het groen van de utrechtse heuvelrug door-
trekken: lijsterbes, eiken, dennen; soorten die gewend zijn aan
de harde omstandigheden hier. Er moet altijd iets te beleven
zijn, diversiteit in kleur en soorten en bloeitijd. maar het is levend
materiaal in een onnatuurlijke omgeving, dus je zult in moeten
grijpen. zeker aan de zuidkant wordt het natuurlijk snel warm.”
de uitgekozen bomen worden eerst bij een boomkweker
neergezet om hen voor te bereiden op de kunstmatige om-
standigheden. timo cents: “we gaan dikke pakketten maken:
boombakken van 1,5 bij 1,5 meter, 80 centimeter substraat en
retentiekratten eronder, waar de haarwortels van de bomen in
kunnen hangen en een overstort zodat er een waterbuffer ont-
staat. ik ben voor lowtech en robuustere oplossingen. met een
substraatlaag, rententiekratten en een goede soortkeuze heb
je straks minder technische kunstjes nodig om alles te laten
groeien en bloeien.” ook hier komt straks op de achtergrond
natuurlijk een smart system. “het waterniveau kan op afstand
worden verlaagd als er bijvoorbeeld een piekbui aankomt. maar
het blijft opletten. het is toch een kwestie van kraantje open en
kraantje dicht.” hij verwacht dat flying gardeners zo’n vijf keer
per jaar aan de toren hangen en één keer per jaar goed snoeien.
“als je in een klimtuigje aan die gevel hangt met een pick bag
op je rug wil je niet dat er zware takken vanaf komen, je wilt fijn
snoeiafval dat je mee kunt nemen.” arbeidsintensief dus. “maar
er zitten veel appartementen in de vve, dus je deelt de kosten.
ik schat dat het je als bewoner het equivalent van twee mooie
bossen bloemen per maand kost.”
de vergroening van de gevel heeft ook invloed op de gekozen
afwerking, zegt cents. “planten vangen veel fijnstof op. als het
regent spoelt dat van de bladeren af. als je de gevel ruw maakt,
vervuilt die snel. bij een gladde gevel hecht het vuil niet, dus we
‘Ik ben voor lowtech robuuste
oplossIngen. Met een substraatlaag,
rententIekratten en een goede
soortkeuze heb je straks MInder
technIsche kunstjes nodIg’
hebben gekozen voor terrazzo; glad gepolijst natuursteen met
beton.”
PlaNTENWaTERval
Een hoogstandje op het gebied van groene gevels bevindt zich
op de zuidas in amsterdam, binnen in het atrium van het Eu-
ropean medicines agency (Ema), dat eind 2019 werd opge-
leverd. ‘Een plantenwaterval’, ‘groene weelde’, een ‘eyecatcher’
en een ‘spetterende schacht’, schreef de pers over de planten-
wand van ruim 60 bij 21 meter, 1200 vierkante meter dus. Een
technisch hoogstandje, bevestigt walter van den werken van de
koninklijke ginkel groep, dat als groenaannemer voor aanleg
en onderhoud werd ingeschakeld door okra landschapsarchi-
tecten. “groen was vroeger de sluitpost in de bouw, nu wordt het
steeds meer een integraal onderdeel van de architectuur. Qua
esthetiek, maar ook functioneel als het gaat om waterbuffering,
luchtkwaliteit en biodiversiteit. wij worden gezien als groenin-
stallateurs, werken op dezelfde manier als E- en w-installateurs,
en zijn in een vroeg stadium bij het ontwerp betrokken om bij-
56-57-58-59-60-61_groenegevels.indd 58 05-06-20 09:55