Pagina 67 van: Bouwwereld #4 2020
67
PROJECT NIEUWBOUW
H
et Forum is onderdeel van een groter project om de
oostelijke binnenstad van Groningen te upgraden.
Een deel van de naoorlogse bebouwing aan de oost-
zijde van de Grote Markt is gesloopt. De nieuwe oost-
wand van het marktplein is teruggebouwd op de oude rooilijn
van voor de Tweede Wereldoorlog, zodat het plein weer meer
besloten is. Erachter is ruimte ontstaan voor de Nieuwe Markt
waaraan het Forum is gebouwd. De omringende bebouwing
onttrekt het toch forse gebouw aan het zicht vanaf de omrin-
gende straten en pleinen. Hier en daar kun je het topje zien, of
van grotere afstand meer. Architect Pieter Bannenberg van NL
Architects: “Het is net als bij een kerk midden in een oude stad.
Als je de stad nadert, zie je hem van ver, torent de kerk boven de
andere bebouwing uit. Loop je ernaar toe, dan moet je zoeken,
zie je hem niet, totdat je er vlakbij bent.”
Het Forumgebouw heeft een onregelmatige plattegrond en af-
geschuinde gevels. Bannenberg: “We hebben zeer zorgvuldig
de hoofdvorm van het gebouw bepaald. De gevels zijn zodanig
afgeschuind dat er ruimte rond het gebouw ontstaat en er ook
in de smallere straten voldoende dag- en zonlicht op het maai-
veld en in de omringende bebouwing komt. De entrees hebben
we met opzet niet aan de Nieuwe Markt gelegd, maar verder
naar achteren, zodat er meer verkeersstromen om het gebouw
heen ontstaan. Aan de Nieuwe Markt hebben we een café met
terras gesitueerd, zo wordt dit plein intiemer.”
Hoofdopzet van Het forum
“Twee dragende betonnen kernen aan de smalle uiteinden op
het oosten en westen maken het gebouw sterk en stabiel. De
bovenste twee verdiepingen (9e en 10e) koppelen de oost- en
westkern met een stalen brug en nivelleren de vervormingen
tussen beide”, legt Erwin ten Brincke, projectleider construc-
ties bij ABT, het constructieve concept uit. “Aan de kernen zijn
zes lichte dozen gekoppeld, opgebouwd uit hoge stalen vak-
werkspanten en staalplaatbetonvloeren. Om de overspanningen
en uitkragingen te beheersbaar te maken, zijn extra verticale
dragende lijnen toegepast in de vorm van een beperkt aantal
stalen kolommen.”
De gevels zijn afgeschuind en in beide lange gevels zijn twee
vlakken afgesneden voor de entrees en de daglichttoetreding
rondom. De acht verschillende gevelvlakken hebben zes ver-
schillende hellingshoeken, twee voorover hellend (max 12,5o)
en zes achterover hellend (max 24,4o). Dientengevolge zijn alle
verdiepingsplattegronden en ook de positie van de verticale
dragende elementen onregelmatig. “Voor een maximale ruimte-
lijke beleving van de pleinen hebben we ‘random’ kolomposities
mogelijk gemaakt binnen een veilig constructiesysteem. Het
resultaat is dat er nooit meer dan 3 kolommen op 1 rij staan –
dus geen optische wand – en de dragende lijn van boven naar
beneden meandert”, vervolgt Ten Brincke.
Verbanden in de vloer vangen de spatkrachten op uit de span-
ten, die ontstaan door de knikken en het hellende gevelvlak. De
krachten uit de onregelmatige bovenbouw gaan over naar de
regelmatige parkeerkelder via lokale overgangsconstructies in
de eerste kelderlaag.
aardbevingbestendigHeid
De bouw van het Forum start in 2012, maar wordt een jaar stil-
gelegd. Begin 2015 wordt de NPR 9998 ‘groene versie’ van
kracht, een richtlijn voor aardbevingbestendig bouwen, naar
aanleiding van de aardbevingen in de provincie Groningen. Ten
Brincke: “Opdrachtgever Gemeente Groningen vraagt ons om
het gebouw aan de hand van die richtlijn te controleren. Onze
conclusie is dat het gebouw onvoldoende bestendig is tegen de
Groningse aardbevingen. Die hebben een grondversnelling van
0,24g, dat is vergelijkbaar met een aardbeving in Italië. Op 10
Links: De hoofdvorm
van het Forum in 6
stappen.
Rechts: Pleinen-
reeks: 1 Vismarkt
2 Grote Markt 3
Nieuwe Markt met
Forum 4 Martini-
kerkhof. In lichtgrijs
de nieuwe oostwand
van de Grote Markt
(Vindicat, Markthotel
en Merckt).
64-65-66-67-68-69-70-71-72-73_forumgroningen.indd 67 05-06-20 10:56