82
DE SPECIALIST
1
2
3
1. Unia State in
Bears, de contouren
op ware grootte
van het voormalige
landhuis in corten
staal, inclusief 16 m
hoge traptoren met
uitzichtpunt (1996).
2 en 3. IJsfontein,
Dokkum, 2018,
ontwerp Birthe
Leemeijer, Afmetin-
gen: 2x3m (hxb). De
zijkanten van de ge-
stapelde elementen
kunnen prachtige
ijsbaarden vormen.
Foto’s Jacob van Es-
sen, Hoge Noorden.
ik uitdagend en inspirerend. Wat we samen uitdenken vertalen
onze tekenaars weer naar de computers die de machines aan-
sturen.”
De samenwerking met kunstenaars begon in 1996 in het Friese
dorp Bears: “Het meest trots ben ik op het project Unia State.
Daar hebben we in cortenstaal de contouren van een verdwe-
nen landhuis gemaakt, inclusief een traptoren met uitkijkpunt.
Dat is eigenlijk het startpunt geweest van de meer creatieve
projecten, de A van ons ABCD.” Dat ABCD staat voor art, ben-
ding, construction en design.
Watermolecuul in aluminium
Een werk dat het midden houdt tussen kunst en architectuur
is het paviljoen WaterBar op de WaterCampus in Leeuwarden
opgetrokken uit 300 unieke aluminium panelen. Het ontwerp
van kunstenaars Gerard Groenewoud en Tilly Buij heeft de vorm
van een H2O molecuul: het grote zuurstofatoom biedt plaats aan
groepen bezoekers, een waterstofatoom herbergt een keuken/
bar en het andere een ecotoilet. Groenewoud: “Ik ging met ons
idee eerst naar Theunis Bakker, om te bedenken hoe het uit-
gevoerd zou kunnen worden en om een begroting te maken.
Op basis van de Spaceplates bouwmethode – ontwikkeld door
het Deense vormgeverscollectief N55 en Anne Romme – creë-
ren we met facetten drie geschakelde dubbelgekromde ruimtes
zonder constructief skelet. De gebogen vlakken zijn opgedeeld
in een Voronoi diagram, de verdeling van druk bepaalt het pa-
troon. De facetten hebben elk 6 of 7 hoeken. Waar ik met Man-
nen van Staal veel denkwerk in heb zitten, is de bepaling van
de zethoek voor alle randen, zodat die na montage perfect op
elkaar aansluiten. Per flens is in de lasergesneden panelen een
codering aangebracht met het paneelnummer, de zethoek en
het tegenoverliggende paneelnummer. Het zetwerk ging met
de hand, een precisiewerk dat enkele weken in beslag nam.
Met 15.000 boutjes is de puzzel op locatie in 2,5 dag in elkaar
gezet.” Het paviljoen is demontabel en staat sinds 2018 op de
Watercampus. Bakker: “Ik hoop dat we de Waterbar ooit nog
eens bij ons bedrijf kunnen remonteren.”
Koperen ijsfontein
De ijsfontein op het marktplein in Dokkum is een van de 11
fonteinen, een kunstproject in de Friese Elfsteden, ontwik-
keld ter gelegenheid van Leeuwarden-Fryslân 2018, culturele
hoofdstad van Europa. Het ontwerp is van kunstenaar Birthe
Leemeijer en Mannen van Staal hebben de fontein geheel in
koper vervaardigd. De elementen zijn gerangschikt volgens het
principe van de Fibonaccispiraal. Deze structuur, ontdekt en
80-81-82-83-84-85_mannenvanstaal.indd 82 05-06-20 10:06
