Pagina 38 van: Bouwwereld #5 2017

Kalkzandsteen op base
isolation in Groningen
De RuwBouw Groep laat zijn kalkzandsteen niet zonder slag of stoot als bouwsysteem verdrijven
uit het aardbevingsgevoelige Groningen. Met een nieuw type van base isolation kan zonder
ingewikkelde aanpassingen probleemloos tot drie lagen in kalkzandsteen worden gebouwd.

Base isolation is een trillingsdemper die
wordt aangebracht tussen de fundering
en het bovenliggende casco van een
gebouw. Het casco wordt daardoor ont-
koppeld en de beving wordt fors ge-
dempt. Om de trillingsdempers te kunnen
plaatsen, moet boven de funderingsbalk
een tweede betonbalk worden aange-
bracht als drager van het casco. Bij de
gangbare zware base isolation is dat een
forse betonbalk vanwege de vrij grote
overspanningen. De RuwBouw Groep en
TTS hebben voor casco’s in kalkzand-
steen nu echter een veel lichtere vorm
van base isolation ontwikkeld, met een
kleine h.o.h.-afstand, waardoor dus ook
met een lichtere dragende betonbalk kan
worden volstaan.
“Base isolation die in het buitenland
wordt gebruikt, is meestal niet geschikt
voor de Nederlandse situatie, met vooral
laagbouw en met een spouwmuur. Ver-
keerde base isolation kan het gebouw
zelfs doen opslingeren. Voor grotere en
zwaardere gebouwen wordt in Groningen
nu gewerkt met zogenaamde frictiescha-
len. Die komen echter pas bij grotere
trilling in beweging. Doordat onze base

en kan grote horizontale verplaatsingen
aan. Dit materiaal wordt ingeklemd tussen
twee staalplaten. De onderste staalplaat
wordt met twee bouten gefixeerd op de
funderingsbalk; de bovenste valt in een
ingestorte ankerrail in de cascodragende
betonbalk. De EQP-elementen zijn
120 mm hoog. Ze worden geleverd onder
voorspanning op 80% van de belasting.
Als de bouw meer dan 80% vordert, ko-
men de klemplaatjes vanzelf los. Daarna
zakt de base isolation nauwelijks meer.

Voorkomen van schade
De EarthQuake Protection-elementen
(EQP) zijn ontwikkeld op het voorkomen
van schade in een gebouw. Waar de NPR
inzet op het ontwerpen op Near Collapse
als minimale veiligheid, vindt De Ruw-
Bouw Groep dat schade voorkomen moet
worden, waardoor vastgoed waardevast
blijft. Hooguit moeten na een echt zware
beving – theoretisch eens in de 1200 jaar
– enkele dilataties opnieuw worden aan-
gesmeerd.
Waar het casco met deze base isolation
traditioneel kan worden gebouwd, blijven
er wel extra kosten voor de fundering.
Palen moeten in aardbevingsgebied wor-
den gewapend en er moet worden gere-
kend met verweking van palen. Daarbij
moet de fundering ook nog eens vorm-
vast zijn, waarvoor een stijve koppeling
van de funderingsbalken onderling nodig
is. “Maar die kosten zijn er bij elk gebouw
in aardbevingsgevoelig gebied. Daar
kunnen wij ook niets aan veranderen”,
lichtte Erik de Vries van De RuwBouw
Groep toe bij een presentatie van het
nieuwe type base isolation. “Waar wij op
hebben ingezet is een minder dure oplos-
sing van base isolation, waardoor er bij
de bouw van het bovenliggende casco
geen kostbare ingrepen meer nodig zijn.
Helemaal niets extra’s doen is misschien
te veel gezegd, maar de beperkte koppe-

isolation verend materiaal is, werkt die
altijd, dus ook bij kleinere trillingen. En
veel kleine trillingen kunnen ook behoor-
lijk schade veroorzaken”, vertelt Alfred
Spijkerman van TTS, dat de base isolation
ontwikkelde.

Geen ontwerpbeperkingen
“Waar wij op ingezet hebben is een veel
lichtere vorm van base isolation. De be-
lasting per stuk is berekend op 50 kN
(5 ton) en we plaatsen ze h.o.h. 600 mm.
Per woning plaatsen we ongeveer 30
elementen.” Door de kleine h.o.h.-afstand
volstaat een dragende betonbalk van
250 mm hoog (en ca. 470 mm breed). Op
die draagbalk kan een traditioneel casco
worden gebouwd in kalkzandsteen of
eventueel prefab beton – dat ook in het
assortiment van De RuwBouw Groep zit
– zonder verdere ontwerpbeperkingen
als raamgrootte of extra dikke muren.
De woningscheidende wanden blijven
2 x 120 mm dik en de gevels 100 mm.
Basis van de EarthQuake Protection-
elementen (EQP) is het verend materiaal
EQFlex, dat is ontwikkeld als vervanging
van rubber. Het materiaal veroudert niet

38 // Bouwwereld

TeksTproducTie Henk wind // Beeld de ruwBouw Groep / TTS

1

38-39_baseisolation.indd 38 09-05-17 16:32