Pagina 50 van: Bouwwereld #5 2020
50
MIJN EERSTE
E
en omarming van publiek én artiest op het podium. Zo
omschrijft architect Wessel van Beerendonk het ont-
werp dat Studio RAP maakte voor de Grote Zaal van
het nieuwe Theater Zuidplein in Rotterdam. De akoes-
tische wanden van de zaal met 600 zitplaatsen zijn gemateri-
aliseerd in zesduizend unieke, driehoekige panelen van alumi-
nium composiet – een onverwachte materiaalkeuze voor een
theaterzaal. Met algoritmes zijn deze driehoeken zo gepositio-
neerd dat een optimale akoestiek is verkregen. Daarbij breken
de rode wanden het licht op in ontelbare kleurtonen, wat een
dynamisch, toch subtiel en warm kleurenspel oplevert. “Dit geeft
een enorme variëteit aan het ontwerp. Waar je ook kijkt, je ziet
overal iets anders.”
Theater Zuidplein is een nieuw cultuurcomplex in Rotterdam-
Zuid ontworpen door architectenbureau De Zwarte Hond en
gerealiseerd door de bouwcombinatie Heijmans en Ballast Ne-
dam. Studio RAP ontwierp de zaalwanden van het interieur van
de grote theaterzaal. Het jonge Rotterdamse bureau, opgericht
in 2015, maakte hierbij gebruik van parametrische ontwerpsoft-
ware. “We ontwierpen een algoritme die de duizenden driehoe-
ken genereerde. Wanneer we een variabele van het algoritme
aanpassen, veranderen alle driehoeken, details, achterconstruc-
tie en de productiedata automatisch mee. Bij de variabelen van
het algoritme moet je denken aan de zichtlijnen van het publiek
op het podium, de afmeting van de toegangsdeuren, de afme-
ting van de zaal, de lichtkoven en natuurlijk de akoestiek. Dus
als een entreedeur plots 30 centimeter hoger moet worden, dan
berekent de computer welk effect dit heeft op de vorm en de
akoestiek en past automatisch de productiedata aan.”
Akoestiek
Voor het akoestisch ontwerp van de zaal werkte Studio RAP nauw
samen met het internationale ingenieursbureau Arup. Zij borduur-
de verder op de algoritmes zodat de hoofdvorm van het ontwerp
geoptimaliseerd kon worden voor de beste geluidsreflecties. “Met
geavanceerde software is berekend welk effect een bepaalde
kromming in het ontwerp van de wand heeft op de weerkaatsing
van het geluid van een spreker of muzikant op het podium richting
het publiek. Daarna is deze hoofdvorm vertaald naar kleinere drie-
hoeken die op hun beurt weer gemanipuleerd worden. Daar waar
zuivere weerkaatsingen gewenst zijn, liggen de driehoeken in el-
kaars verlengde. Daar waar juist diffuse weerkaatsingen gewenst
zijn, vormen de driehoeken een 3D-landschap. Je wil voorkomen
dat de akoestiek verschilt per zitplek in de zaal. Door de vorm van
Van ontwerp tot
en met de realisa-
tie is het project
volledig digitaal:
Het algoritmisch
ontwerp van Studio
RAP, de akoesti-
sche en construc-
tieve berekeningen
van Arup en alle
productiedata voor
aannemer Aldowa.
Alles blijft variabel
en aanpasbaar tot
laat in het proces.
De ideale hoofdvorm
is verdeeld kleinere
driehoeken. Die zijn
vrij vlak geplaatst
waar zuivere weer-
kaatsingen gewenst
zijn, en meer gevou-
wen waar het geluid
meer verstrooid
moet worden.
48-49-50-51-52-53_mijneerste.indd 50 04-09-20 09:13