Pagina 6 van: Bouwwereld #5 2020
6
A
l lang koestert Dorte Kristensen, architect en direc-
teur bij atelier PRO architecten, een liefde voor béton
brut. “Tijdens mijn studie Bouwkunde aan de TU Delft
heb ik in Londen stage gelopen bij Denys Lasdun,
een brutalistische architect, sociaal geëngageerd en met oog
voor esthetische aspecten in zijn overwegend betonnen archi-
tectuur. Uiteraard koos ik niet zomaar Denys Lasduns bureau
als stageplek, de belangstelling voor zijn werk was er al, maar
de liefde is zeker toegenomen.”
Gevraagd naar welk gebouw Kristensen supergaaf vindt, kwam
ze eerst met het gebouw SESC Pompeia van Lina Bo Bardi op
de proppen. Ook zo’n krachtig betonnen gebouw met een sterk
maatschappelijk aspect. Maar aangezien een reisje naar Sao
Paulo Brazilië iets boven ons budget ligt, is de keuze gevallen
op de Visafslag in Scheveningen. Waarom?
“Ik hou in het algemeen erg van plekken en gebouwen die schu-
ren, op de rand van stad en industrie of haven. De Visafslag en
omgeving is bij uitstek zo’n plek. Wat de Visafslag supergaaf
maakt heeft met verschillende kwaliteiten te maken. Allereerst
maatschappelijk: De visserij hoort van oudsher bij Schevenin-
gen. Met de schaalvergroting van de zeevisserij in de wederop-
bouwperiode werd een grotere visafslag noodzakelijk. In 1962
ontwierp Sjoerd Schamhart (destijds gemeentearchitect van
Den Haag) daarom een grote nieuwe visafslag aan de eerste
binnenhaven. De visserij heeft ook slechte jaren doorgemaakt,
maar de laatste jaren is de omzet weer verviervoudigd. De vis-
sers willen op deze plek blijven. Elke ochtend lossen de vissers
aan de kade voor de afslag hun vangst, die geveild wordt en aan
de andere kant het gebouw weer verlaat op weg naar winkels
en restaurants.”
Slapende draak
En daarmee komen we direct aan de stedenbouwkundige kwa-
liteit: het enorme gebouw van 400 bij 26 meter beslaat de vol-
ledige westkant van de eerste binnenhaven. Het is op betonnen
palen uitgebouwd boven het talud in de haven, met een 3 meter
brede kade over de hele lengte. Aan de landzijde is een door-
lopend laadperron op één meter boven straatniveau. De 345
meter lange kolomvrije afslaghal met 23 sheddaken ligt paral-
lel aan haven en zee. “Het is stedenbouwkundig en functioneel
prima verankerd in de omgeving. Vanuit het hogere kopgebouw
kan de Havenmeester de haven en de havenmond overzien en
de schepen zien komen en gaan. Ik zie het gebouw als een sla-
pende draak, met een lang geschubd lichaam en de kop aan de
zuidkant. Slapend, want het gebouw wordt nu maar ten dele ge-
bruikt, het heeft zoveel mogelijkheden. Toen er jaren geleden de
klad in de zeevisserij zat, was het de vraag of het gebouw nog
wel kon blijven functioneren als visafslag, het was veel te groot
voor die functie. Ik heb destijds gedacht: we storten zand erin en
openen de gevels, dan zou het gebouw als overdekte camping
een toekomst kunnen krijgen. Met het aantrekken van de visse-
rij is dit idee weer helemaal van de baan, maar het gebouw biedt
meer mogelijkheden dan er nu benut worden.”
TecToniek en conSTrucTie
“Op architectonisch niveau is het gebouw een geweldig voor-
beeld van hoe de combinatie van tectoniek en constructie re-
sulteert in een krachtige en functionele ornamentiek. Dat is
iets waar ik grote bewondering voor heb. Het gebruik van ruwe
onbehandelde bouwmaterialen als staal en beton is gecombi-
neerd met archaïsche vormen, sterk gelede volumes en een af-
leesbare constructie. Het gebouw is heel ingetogen ontworpen,
alles heeft een betekenis en een doel. Vanuit de constructieve
noodzaak ontstaat zo een expressieve plasticiteit en schoon-
heid.” Kristensen wijst op diverse voorbeelden hiervan: “De
Als een slapende
draak ligt de Visaf-
slag aan de haven in
Scheveningen.
WAT MAAKT EEn GEBOUW BIjzOnDER?
DE BOUWPROfESSIOnAL AAn HET
WOORD OVER zIjn Of HAAR fAVORIETE
GEBOUW Of InTERIEUR.
TeksT Jacqueline Knudsen FOTO’s Bart van HoeK
supergAAf
Dorte Kristensen is architect en direc-
teur van atelier PRO architecten.
06-07-08-09_supergaafdorte.indd 6 04-09-20 08:35