Pagina 47 van: Bouwwereld #6 2017
47
Bouwfysica / ventilatie //
Bouwwereld //
Nieuwe NEN-norm betere
basis voor kwaliteit binnenlucht
Een nieuwe ventilatienorm is in ontwikkeling en moet een betere basis leggen voor een goede binnen
luchtkwaliteit in woningen. Maar er is ook controle op ontwerp, uitvoering en inregeling nodig. Het seminar
‘Borging luchtkwaliteit in woningen’ op Building Holland gaf een overzicht van ontwikkelingen.
De bewoner die ’s avonds voor het sla-
pen gaan bewust zijn ventilatierooster
openzet om te ventileren en ’s ochtends
hetzelfde doet in de woonkamer? Die is
niet te vinden. Toch gaan de huidige
NEN-normen voor ventilatie ervan uit dat
de bewoner dat wel doet en precies
snapt hoe ventilatie in zijn woning werkt.
Door diverse onderzoeken die de afge-
lopen jaren zijn uitgevoerd, is inmiddels
volstrekt helder geworden dat NEN 1087
– Ventilatie nieuwe gebouwen en NEN
8087 – Ventilatie bestaande gebouwen
sterk achter de praktijk aan lopen. Ze
stammen uit 2001. Sindsdien is er in de
bouw op het gebied van ventilatie en
vooral energiezuinigheid veel veranderd.
Vandaar dat in 2016 is gestart met het
Plan van aanpak Herziening Ventilatie-
normen, die moet leiden tot een nieuwe
NEN 1087 in 2018. Uit onderzoeken – met
name een simulatiestudie van TNO en de
praktijkstudie Monicair – is een aantal
aanbevelingen gekomen voor een nieu-
we norm.
Drijvende krachten
De huidige NEN-norm is gebaseerd op
een aantal aannames over de manier
Bewonersgedrag
In de nieuwe norm wordt meer ‘reëel
gebruikersgedrag’ opgenomen, zoals bij
de ouderlijke slaapkamer, waar vaak twee
personen slapen. De huidige norm is puur
gebaseerd op verse luchttoevoer op
basis van vierkante meters. In de hoofd-
slaapkamer wordt daardoor vaak te wei-
nig geventileerd, zoals uit de praktijkon-
derzoeken naar voren is gekomen.
Ook de bewoner wordt niet vergeten.
“Naast dat we het ontwerp beter moeten
uitleggen, moeten we ook toe naar een
situatie waarbij je feedback krijgt vanuit je
apparaten, zodat je als bewoner bewuster
kunt ventileren.”
Testen
Met een nieuwe NEN-norm zijn alle te-
kortkomingen op ventilatiegebied niet
ineens opgelost, want wetten en aange-
wezen normen zijn en blijven een mini-
male ondergrens. Maar ook aan verdere
garantie op een goede werking wordt
gewerkt, kwam naar voren tijdens het
seminar ‘Borging luchtkwaliteit in wonin-
gen’. VACpunt Wonen werkt aan een
protocol dat per 2018 kan worden opge-
nomen in instrumenten voor kwaliteits-
borging. TNO werkt aan eenvoudigere
manieren om te testen of het ventilatie-
systeem voldoet. Nu wordt bijvoorbeeld
een blowerdoortest ingezet om de lucht-
dichting in woningen te meten. TNO
werkt aan een methode waarbij door
ventilatiekanalen dicht te zetten en het
(balans)ventilatieapparaat vol te laten
draaien, ook een uitspraak kan worden
gedaan over de kierdichting, wat veel
goedkoper en dus laagdrempeliger is.
Eenzelfde laagdrempelige methode
wordt uitgedacht voor het inregelen van
het ventilatiesysteem. Met behulp van
een balletje in een plastic zak of karton-
nen doos kan worden getest of de hoe-
veelheid ingeblazen lucht voldoende is.
waarop lucht door een woning stroomt
naar aanleiding van drijvende krachten
als wind, ventilatoren en thermiek. Marco
Hofman, Projectmanager ISSO en voor-
zitter van de NEN-normcommissie: “Je
kent de afbeeldingen met pijltjes wel, die
laten zien hoe lucht een woning in- en
uitstroomt naar aanleiding van deze drij-
vende krachten. Uit praktijkonderzoeken
en simulaties blijkt dat het in lang niet alle
ruimten altijd zo werkt. Dat de pijltjes net
even anders gaan. Die inzichten nemen
we nu mee.”
Afvoercapaciteit
Een andere aanbeveling is dat ‘de autori-
teit van de afvoercapaciteit moet worden
vergroot bij natuurlijke componenten’. De
beschikbare toevoercapaciteit van alle
ventilatieroosters bij elkaar is namelijk
veel hoger dan de maximale afzuigcapa-
citeit van de ventilator. Afhankelijk van
het roostergebruik kan de lucht dan naar
binnen komen door slechts één of twee
roosters, licht Hofman toe. De bedoeling
is meer actief sturende roosters te krij-
gen. Ook de borging van de werking van
overstroomcomponenten – zoals kieren
onder deuren – wordt opnieuw bekeken.
tekst Paul diersen // Beeld TnO
47_ventilatie.indd 47 07-06-17 10:23