Pagina 91 van: Bouwwereld #6 2020
De wandtegels zijn verlijmd met een flexibele s1-lijm en verto-
nen geen schade of holklank. Enkele uren na het leegpompen
van het zwembad ontstaat zichtbaar spanning in de tegelvloer.
Er treedt plaatselijk stuik op, waarbij tegels door de spanning
lokaal omhoog worden gedrukt. Bij het uitnemen van de tegels
ontlaadt de spanning zich met luide knallen.
AnAlyse
Het aangetroffen schadebeeld in het onderhavige zwembad
duidt erop dat de tegelvloer plaatselijk is onthecht ten gevolge
van optredende spanningen in de verschillende materiaallagen
van de vloer. zichtbaar is dat de aanwezige kitnaden zijn sa-
mengedrukt, wat duidt op ofwel een krimp in de ondergrond
(dekvloer) dan wel een uitzetting van de tegel.
als materialen hechtend op elkaar worden aangebracht kun-
nen vormveranderingen leiden tot spanningen op het grensvlak.
Immers bij een hechtende vloer worden de vormveranderingen
verhinderd. Verschil in vervorming van de lagen waaruit de vloer
is opgebouwd, kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld verschillen
in krimpmaat of verschillen in thermische of hygrische uitzetting.
worden deze verschillen in vervorming verhinderd, wat per defi-
nitie het geval is bij een hechtende vloer, dan ontstaan spannin-
gen op het grensvlak. Er is sprake van onder meer schuifspan-
ningen op het hechtvlak, normaalspanningen op het contactvlak
en trek- of drukspanningen in de bovenlaag.
In het onderhavige vloerpakket is gekozen voor een plaatsing
van de tegels in specie. Dit betreft een relatief starre interface
in vergelijk met hedendaagse ‘flexibele’ tegellijmen. Vanwege
de grote stijfheid van de interface, worden vervormingen in de
ondergrond minder makkelijk toegestaan. Indien de betoncon-
structie of dekvloer een vormverandering ondergaat, resulteert
dit in grote schuifspanning op het hechtvlak van de tegel. Deze
schuifspanningen zijn ter plaatse van een vrije rand (of dilatatie)
het grootst, evenals de hieruit resulterende normaalspanning.
Het dilateren van een vloer is echter alleen zinvol indien er
sprake is van een niet-hechtende opbouw of een elastische
interface. Immers, de beweging ter plaatse van de dilatatie is
enkel mogelijk indien de lijmlaag enige beweging tussen dek-
vloer en tegel toelaat, ofwel de gehele vloeropbouw zwevend
is aangebracht. Dilataties in tegelwerk zijn alleen zinvol indien
ze zijn doorgezet in de ondergrond, zoals ook opgenomen in
urL 35-101.
Doordat hier is gekozen voor een starre interface (directe in-
bedding in de dekvloer) zijn de dilataties ineffectief. sterker
nog, de dilataties hebben het negatieve bijeffect dat de vloer
zich hier gaat gedragen als een vrije rand, waardoor de schuif-
en normaalspanningen lokaal hoog oplopen en juist hier ont-
hechting optreedt. Dit wordt bevestigd door de locaties van de
onthechte tegels, die structureel voorkomen nabij de kitnaden
in de tegelvloer. Ook wanneer eenmaal tegels zijn losgekomen,
ontstaat hiermee als het ware een nieuwe vrije rand, waardoor
het proces zich herhaalt en de schade zich als een ‘olievlek’ uit
kan breiden.
MAAtregelen
Het vloertegelwerk en de onderliggende dekvloer worden vol-
ledig gesloopt. Na het aanbrengen van een nieuwe hechten-
de dekvloer worden nieuwe vloertegels verlijmd. Hierbij wordt
gebruikgemaakt van een hoog-elastische s2-lijm, verwerkt vol-
gens de methode van buttering & floating, zodat het dilateren
van de tegelvloer niet meer noodzakelijk is. n
91
4 5 6
4 De vloertegels
zijn onvoldoende
vrijgehouden van de
wand.
5 en 6 Er zijn grote
verschillen in hecht-
sterkte: enerzijds
is er breuk in de
ondergrond bij de
hechtproef, ander-
zijds komt de
tegel schoon los bij
lage trekspanning.
90-91_bouwschade.indd 91 02-10-20 09:39