25
RENOVATIE EN UITBREIDING
I
n grote letters is op drie gevels van het monumentale
spoorwachtershuis het nummer 52A aangebracht. Het
huis is in 1874 gebouwd, tegelijk met de aanleg van de
spoorlijn tussen Hilversum en Lunetten, die langs de oost-
kant van Utrecht liep met stations aan de Maliebaan – het te-
genwoordige Spoorwegmuseum – en in Lunetten. De woningen
van de spoorwachters langs deze spoorlijn zijn vanaf Hilversum
naar Utrecht genummerd van 33A tot en met 52A. 52A wordt
gebouwd aan de kruising van de spoorbaan en de weg naar
Bunnik, de latere Koningsweg, die daar destijds nog nauwelijks
bebouwd was. De nok volgt de richting van de spoorlijn. De late-
re omliggende bebouwing volgt de richting van de Koningsweg.
Tot in de jaren vijftig van de twintigste eeuw werden de hek-
ken van de spoorwegovergangen met de hand bediend door de
spoorwachters, daarna zijn de overwegen geautomatiseerd. In
oktober 2012 is het baanvak Utrecht Maliebaan – Lunetten ge-
sloten. Een deel van de spoorlijn en verschillende stroken grond
langs de lijn zijn omgevormd tot het Park Oosterspoorbaan, naar
ontwerp van OKRA landschapsarchitecten. Het park wordt in
2017 in gebruik genomen. Als herinnering aan de spoorlijn zijn
de bovenleidingsportalen blijven staan. Tot aan de Koningsweg
is het park toegankelijk voor fi etsers. Het deel ten zuiden daar-
van is alleen overdag openbaar toegankelijk voor voetgangers
en wordt ’s avonds afgesloten.
MonuMentale status
In hetzelfde jaar als de sluiting van de spoorlijn wordt spoorwach-
tershuis 52A aangewezen als gemeentelijk monument. In 2018
besluit de toenmalige bewoonster, zelf ooit conductrice bij de NS,
het huis na bijna 25 jaar bewoning te verkopen. Hoewel het huis
niet groot is en vrij primitief, is de locatie gunstig – zeker nu er een
rustig park naast ligt – en heeft het een voor Utrechtse begrippen
ruime en vrije tuin. Daarom doen de nieuwe bewoners, een stel
met een kind, al snel een bod. Ze willen het huis moderniseren
en fl ink uitbreiden. Aangezien het een gemeentelijk monument is
blijken er echter veel restricties te zijn en krijgen ze alweer spijt
van hun overhaaste actie. Ze komen via via in contact met archi-
tect Daan Briedé van IRIS architecten. Die heeft meer monumen-
tale gebouwen in Utrecht succesvol getransformeerd, zoals de
Watertoren Heuveloord in Utrecht, waar architectenbureau IRIS
nu gevestigd is en bovenin een restaurant.
Briedé laat de bewoners zien wat er met het monumentale
spoorwachtershuis mogelijk is en hoe je op deze driehoekige
kavel met niveauverschillen een uitbreiding kunt realiseren waar
de gemeente wel een vergunning voor zal verlenen. De koop
wordt gesloten.
Links
spoorwachtershuis
52A, dat met een
transparant volume
is verbonden met de
nieuwbouw rechts.
24-25-26-27-28_spoorwachtershuisje.indd 25 06-11-20 09:23
