Pagina 64 van: Bouwwereld #7/8 2017
Onderzoeken naar veiligheid
galerij- en balkonplaten afgerond
In mei 2011 stortte een galerijplaat van de Antillenflat in Leeuwarden naar beneden. Het hier
toegepaste constructieprincipe met bijbehorend risico blijkt geen uitzondering. Kunnen we
dergelijke ongelukken vaker verwachten? Inmiddels zijn we zes jaar en vele onderzoeken verder.
In onder andere Den Haag, Tilburg, Breda
en Venlo zijn verschillende galerij- en
bal konplaten onveilig verklaard. De con-
structieve gebreken kwamen aan het licht
bij het verplichte constructie-onderzoek.
De veiligheid kon worden verbeterd door
het uitvoeren van aanvullende verster-
kende maatregelen, waarbij een onder-
steunende constructie wordt geplaatst of
wapeningsstaven worden bijgeplaatst. Bij
vele andere flatgebouwen bleken de ge –
breken minder ernstig of niet aanwezig.
Bevindingen Nieman-Kettlitz
Door de invoer van een onderzoeksplicht
voor risicovolle galerij- en balkonplaten
zijn er in zes jaar tijd een groot aantal
flatgebouwen geïnspecteerd en gecon-
troleerd. De deadline voor deze onder-
zoeken – 1 juli 2017 – is ondertussen
verstreken. Het is sterk de vraag of deze
datum door alle gebouweigenaren is
gehaald. Wanneer er geen rapportage
kan worden verstrekt, kan de gemeente
als handhaver van de bouwregelgeving
besluiten om de gebouweigenaar op de
vingers te tikken. Ook kan de gemeente
besluiten om zelf een adviesbureau in te
schakelen. Uiteraard op kosten van de
gebouweigenaar.
Diepteligging wapeningsstaven
De betonplaten zijn ingeklemd aan de
gevelzijde; de wapeningsstaven moeten
daarom de trekspanning aan de boven-
zijde van de plaat opnemen. Het is be-
langrijk dat de wapening niet te diep in
het beton ligt. Omdat de wapenings-
staven in het werk worden aangebracht,
kan de hoogte van de wapeningsstaven
nogal eens variëren. Ondanks dat de
wapeningsstaven regelmatig te diep
liggen, blijkt uit een rekenkundige con-
trole vaak dat de balkons of galerijen
alsnog voldoen aan het minimale niveau
voor bestaande bouw.
Te hoog chloridegehalte
Een ander groot risico is een te hoog
chloridegehalte. De noodzaak voor aan-
vullend onderzoek naar het chloride-
gehalte bleek in 14 procent van de onder-
zoeken noodzakelijk. Chloriden in het
beton kunnen putcorrosie van de wape-
ningsstaven tot gevolg hebben. Putcor-
rosie is een zeer verraderlijke vorm van
corrosie: de wapening wordt plaatselijk
zwaar aangetast, vaak in de meest kriti-
sche zone van de betonplaat. De uitkra-
gende vloer kan hierdoor plotseling be-
zwijken zonder waarschuwende signalen.
Deze vorm van corrosie is ook aangetrof-
fen bij de bezweken galerijplaat van de
Antillenflat in Leeuwarden.
Chloride-ionen kunnen op verschillende
manieren het beton binnendringen. Zout
in zeelucht kan op balkons en galerijen
worden afgezet. In veel gevallen loopt het
afschot richting de gevel, waardoor het
natriumchloride vervolgens via haar-
scheurtjes in het beton kan dringen. Dit
risico speelt bij flatgebouwen nabij de
kustlijn.
Een ander risico speelt met name bij
galerijplaten. Hier wordt dikwijls gestrooid
met dooizouten om gladheid te bestrij-
den. Bij balkons wordt vrijwel nooit ge-
Nieman-Kettlitz heeft de afgelopen jaren
een groot aantal onderzoeken uitgevoerd
naar de constructieve veiligheid van bal-
kon- en galerijplaten. Dit artikel beperkt
zich tot de onderzoeken uitgevoerd in het
tweede deel van 2016 en 2017.
Bij 46 procent van de onderzoeken kon
constructieve veiligheid worden vastge-
steld op basis van het dossieronderzoek
en een non-destructieve meting van de
wapeningsconfiguratie. Bij de overige
onderzoeken bleek het noodzakelijk om
boormonsters te nemen, een wapenings-
staaf vrij te maken of om trekproeven op
de wapeningsstaaf uit te voeren, alvorens
de constructie kon worden goedgekeurd.
Bij drie complexen bleek de constructie
niet te voldoen en zijn constructieve
maatregelen nodig (+/- 9 procent). Om
onnodige commotie te voorkomen, wor-
den deze complexen in dit artikel niet met
naam en toenaam genoemd.
De twee meest voorkomende risico’s bij
dit type galerijflat zijn: een te diepe lig-
ging van de wapeningsstaven en chlori-
de-geïnitieerde corrosie. Andere risico’s,
zoals aanvullende belastingen waarmee
in de oorspronkelijke berekeningen geen
rekening is gehouden, zijn minder vaak
aangetroffen.
Rijswijk
Ridderkerk
Heemskerk
Arnhem
Bilthoven
Overveen
Leiden
Doetinchem
Groene Hillendijk Rotterdam
Haarlem
Wassenaar
De Bilt
Zwolle
Totaal
Enkel
non-destructief
onderzoek
Chloridemeting
1)noodzakelijk
Trekproeven
wapening
1)noodzakelijk
Vaststellen
wapenings-
diameter
1)noodzakelijk
(destructief)
Totaal
8
1
1
2
1
1
1
1
16
3
4
1
1
1
1
11
2
2
1
5
1
1
1
3
14
7
1
1
2
1
1
2
1
2
1
1
1
35
Plaats
1) Bij 10 procent van de balkon- of galerijplaten is een steekproef genomen.
64 // Bouwwereld
TeksT en Beeld ing. r. van de Pol, nieman-Kettlitz gevel- en daKadvies B.v.
// TaBelTekening HenK HeusinKveld
1
64-65_bouwschade.indd 64 08-08-17 13:29