Pagina 69 van: Bouwwereld #8 2020
69
PROJECT NIEUWBOUW
D
e Nicolaas Eliashof in het centrum van Schiedam
is een nieuw besloten woongebied met twee vrij-
staande en vier geschakelde woningen, alle ont-
worpen door stats architecten. Architect Ralph van
de Donk zit met stats architecten bijna om de hoek van de loca-
tie en is jaren betrokken geweest bij het project. “We begonnen
al jaren terug op eigen initiatief met ideeën voor dit project. De
locatie ligt binnen de buurt Plantage, die is ontstaan na de aan-
leg van de Nieuwe Haven in de 17e eeuw. Het park waarnaar
de wijk is genoemd, is in 1767 aangelegd. Aan de Plantage
zelf staan van oudsher patriciërswoningen, met diepe tuinen tot
aan het water van de Nieuwe Haven. Die tuinen zijn in de loop
der tijd bebouwd met bedrijven, pakhuizen en arbeidershofjes.
Op de locatie van ons plan was tot eind 20e eeuw een werf
van een producent van heipalen en dukdalven. Een ontwikke-
laar kocht het terrein in 2000 om er appartementengebouwen
te realiseren. Dit stuitte op veel weerstand uit de buurt. Na ja-
ren juridische strijd kreeg de projectontwikkelaar uiteindelijk de
bouwvergunning. Door geringe belangstelling werd de bouw
uitgesteld en lag het terrein er jarenlang verlaten bij. Ons bu-
reau [dat tot 2019 nog Architema heette, red.] had een ander
idee voor de herontwikkeling van het gebied, met zes villa’s en
een meer open relatie met het water. In 2012 we zijn met de
gemeente in gesprek gegaan om het project van de grond te
krijgen. Het bestemmingsplan werd aangepast en in 2016 kon
de bouw van de eerste vier geschakelde woningen starten. Het
ontwerp voor de twee vrijstaande woningen nam iets meer tijd
in beslag.”
BuitenBeentje
De woningen zijn ontworpen als een familie van individuen in
een moderne architectuurtaal die contrasteert met de over-
wegend historische omgeving. Toch springt het huis op num-
mer 10 er duidelijk uit door de verdraaiingen in de gevels en
de extra verdieping. Van de Donk: “In elke familie heb je wel
een malle oom, een buitenbeentje dat opvalt tussen de andere
familieleden. En de bewoners van dit huis wilden die rol graag
op zich nemen. Ze wilden echt iets aparts en dynamisch én een
extra laag voor een bedrijf aan huis.” De ouders van bewoonster
Nathasja zaten in de binnenscheepvaart en daarom waren een
maritiem karakter en veel contact met het water van de haven
ook gewenst.
Van de Donk legt uit hoe hij die wensen vorm heeft gegeven:
“We begonnen met een stapeling van drie rechthoekige verdie-
pingen. De onderste met de bestemming werken, daarboven
wonen en helemaal boven slapen. De grootte van die dozen heb-
Boven: Het nieuwe
woongebied met op
de achtergrond de
bebouwing lans de
Plantage
Onder: Aan drie kan-
ten steken driehoe-
kige uitbouwen op
de eerste verdieping
uit de gevel.
ben we aangepast aan de functie, dus de woonverdieping iets
groter en slaapverdieping iets kleiner. Maar de meest bijzondere
ingreep is uiteraard de verdraaiing en vervorming van de woon-
verdieping. De centrale trap en alle binnenwanden gaan mee in
die verdraaiing. Die staan nu dus allemaal gedraaid ten opzichte
van de gevels van de begane grond en eerste verdieping, geen
enkele ruimte is rechthoekig. Dit maakt de ruimtelijke beleving
binnen en buiten de woning heel dynamisch.”
Panorama over de haven
De woonverdieping is één grote doorgaande ruimte met lange
zichtlijnen. De driehoekige uitbouwen aan drie zijden maken
deze ruimte gevoelsmatig nog groter dan die al is. De enige
66-67-68-69-70-71-72-73_schiedamhuis.indd 69 04-12-20 09:22