Pagina 44 van: Bouwwereld #9 2017
monteren. Alle onderdelen komen uit de machine, op een ma-
nier waarop er eigenlijk niets meer fout kan gaan in de montage.
Dat geldt voor de bouwelementen, maar ook voor de onder-
delen waarmee die bouwelementen worden samengesteld.
Een extra voordeel is dat de kostprijs direct afleesbaar is uit het
productiemodel, omdat materiaal en freestijd per element exact
bekend zijn. Datzelfde geldt voor de carbon footprint.
Dampopen dooselementen
Met cnc-gefreesde platen worden dooselementen samengesteld
voor wanden, vloeren, verdiepingsvloeren en dak. In de doos-
elementen zelf wordt overigens wel lijm toegepast, vooral van-
wege de rekenmethodes van constructeurs. Voordeel is dat de
dooselementen ook niet hoeven te worden gedemonteerd maar
binnen het systeem in hun geheel herbruikbaar zijn.
De dooselementen worden gemaakt van OSB met aan de bui-
tenzijde watervaste spaanplaat. De elementen zijn gevuld met
vlas als dampopen thermische isolatie. De maatvoering van de
elementen is een balans tussen overspanning, plaatmaat en het
tilgewicht bij de montage door twee personen, vertelt Jeroen
van Veen van TheNewMakers. Met de cnc-frees van TheNew-
Makers zijn platen te frezen tot een lengte van 5 meter. Op de
bouwknopen van het gebouw wordt gebruikgemaakt van een
cnc-gefreesde multiplex balk. De vloerelementen hangen hierin
met een lipverbinding met een zwaluwstaartachtige vorm, waar-
door de elementen strak tegen elkaar worden getrokken. De
bovenplaat van de elementen maakt vervolgens een kleine
overlap naar het naastliggende element als allerlaatste afdich-
ting. Pur en tape en dergelijke zijn daarmee overbodig.
Twee nokken
De wandelementen staan op nokken aan de buitenzijde van de
multiplex balk én op nokken in het vloerelement. De afstand
tussen deze twee nokken is gelijk aan de dikte van het wand-
element. Deze afstand is daarmee ook bepalend voor de mo-
mentvastheid van de verbinding. Hier is friction fit overigens niet
voldoende. Vanaf zowel de binnenzijde als de buitenzijde zijn
bouten in voorgeboorde gaten geplaatst, die in ingeklemde
moeren worden gedraaid. Ook dit kon alleen door de exacte
maatvoering. Eenzelfde soort randligger is toegepast in de aan-
sluiting van wand op dak.
Voor de stabiliteit van het gebouw is in de spouw tussen hout en
gevelbekleding een stalen windverband toegepast, dat op het
hout is geschroefd. Dat is vooral een kwestie van regelgeving en
normering. Aan een dergelijke schroefverbinding is veel gemak-
kelijker te rekenen dan aan de houtverbindingen. Niettemin
doen de schroefgaten afbreuk aan de herbruikbaarheid van de
elementen, geven onderzoekers Klein en Bilow aan.
Wandsparingen
De exacte maatvoering in het bouwsyteem maakte het ook mo-
gelijk om standaard aluminium ramen in de wandsparingen te
monteren, zonder tolerantie. Ook de dagkanten daarvan zijn
uitsluitend volgens het 3D-model gemaatvoerd en konden ver-
volgens met een lichte hamerklop op hun plaats worden gezet.
Naast de vele voordelen bleek de exacte maatvoering in de
praktijk ook een nadeel te hebben: de bouwelementen moeten
absoluut droog worden gemonteerd. Onderdeel van het onder-
zoek is dan ook welke invloeden weercondities hebben op de
assemblage en de maatvoering.
98 300
2
5
0
Hoekprofiel 90x90x5 hoh 500mm
HEA120
Randbalk (hout):
3x18mm multiplex (berken);
1x18mm spaanplaat watervast
Dakelement (hout):
OSB 18mm
Isovlas 2x120mm Isovlas Isolatie
Spaanplaat (watervast) 18mm
Gevelbekleding: 4mm alu
composiet Reynobond (wit)
Wandelement (hout):
OSB3 18mm
Isovlas 2x120mm
Spaanplaat (watervast) 18mm
Vloerelement (hout):
Isovlas 2x120mm
OSB 18mm
1:20
OSB3 18mm
Het gebouw heeft deels een verdiepingsvloer. Alle elementen worden
gekoppeld middels cnc-frezingen en een multiplex verbindingsbalk.
44 // BouwWereLD
// Methoden & technieken
42-43-44-45_delft.indd 44 07-09-17 11:45