Pagina 36 van: Bouwwereld #9 2018
stalen buispalen, mede vanwege de beperkte werkruimte in
verband met behoud van archeologische vondsten.
Grondkering
Het dieper uitgraven van de bastei bracht met zich mee dat de
constructeurs en geotechnici van ABT veel aandacht moesten
besteden aan grondkering. De achterliggende heuvel van het
Valkhof is niet heel stabiel en in de voet van die heuvel was in
de jaren tachtig al plaatselijk een berliner wand aangebracht als
versterking. Er is voor gekozen om voor deze berliner wand
langs een CSMwand te plaatsen. Bij deze Cutter Soil Mix
methode worden diepe sleuven in de grond gefreesd, waarbij
de grondslag wordt vermengd met een cementmix en zo een
stevige wand gaat vormen.
Deze methode heeft de minste verstorende werking op de bo
dem en al het archeologische materiaal blijft er in, al wordt
het dan gemixt en vermengd met cement. Op diverse plekken
zijn deze wanden met daarin allerlei oude grondprofielen en
gebouw sporen nog duidelijk te zien. De CSMwanden zijn ver
sterkt met staalprofielen, die voldoende dekking moesten heb
ben om een brandwerendheid van 90 minuten te garanderen.
Het verankeren van de CSMwand op twee niveaus was lastig.
Bij het uitgraven van de onderdoorgang werden vele waarde
volle archeologische resten van muren en gebouwen aangetrof
fen onder de Lange Baan. Die resten zijn zorgvuldig uitgegraven
en zijn geïntegreerd in het museum. Het betekende wel dat de
CSMwand slecht bereikbaar was. Daardoor kon alleen de bo
venzijde van de wand worden verankerd. Er is in de uitvoering
steeds gekeken waar groutankers geplaatst konden worden en
wat er dan aanvullend nodig was. Dat heeft uiteindelijk geleid tot
een stapsgewijze grondkering, waarbij zelfs een oude stads
muur uit de 13e eeuw onder de Lange Baan meedoet. Deze
stadsmuur is daarvoor versterkt door er verticaal doorheen te
boren en ankers te plaatsen. Op die manier konden ook de aan
legdiepte en de draagkracht van de grondslag daaronder wor
den bepaald.
De bouw van het achterliggende entreegebouw in de voet van
de Valkhofheuvel was vooral kritisch in de uitvoeringsfase. Het
betonnen dak van het gebouw vormt nu een permanente stem
pelconstructie voor onder meer de CSMwand.
Boomstammen als kolom
In de uitgegraven bastei is zoveel mogelijk een plaatfundering
op staal aangebracht, die monoliet is afgewerkt. De bovenrand
van deze betonvloer is vrijgehouden van het opgaande werk
van de historische bastei, mede omdat die aansluiting met vlin
deren lastig goed te krijgen is. De verdiepte strook is gevuld met
split, waardoor ook eventueel lekwater opgevangen en afge
voerd kan worden, al blijkt dat tot nu toe niet nodig te zijn.
Op deze plaatfundering staan douglas stammen van ruim 10
meter lang (drie verdiepingen hoog), die dienstdoen als dragen
de kolommen. De stammen dragen twee houten verdiepings
vloeren, maar ook de betonnen vloeren van de toegevoegde
extra bouwlaag en de – stalen – dakopbouw. De belasting per
kolom is 150 ton. Daarbij moesten de kolommen als hoofddraag
constructie een brandwerendheid hebben van 90 minuten. “En
per minuut brandt 0,7 mm van de omtrek weg. Na 90 minuten is
dat dus 63 mm. De restcapaciteit moet dan nog voldoende zijn”,
vertelt Ronald Wenting. Daarvoor waren wel stammen nodig met
een diameter van 600 tot 650 mm. De excentriciteit over de
1 // De entree gaat onder de straat, tussen archeologische resten door.
2 // De straat is in een betonnen bak gelegd, die eveneens wordt onder-
steund door boomstamkolommen. 3 // Onder meer onder de trap zijn de
bevestigingen van de groutankers in het zicht gehouden.
36 // Bouwwereld
// Project transformatie
1
2
3
32-33-34-35-36-37-38-39-40_bastion.indd 36 05-09-18 15:57