Pagina 72 van: Bouwwereld #9 2018

Teint- en textuurverschillen
bij betonnen gevelafwerking
Na plaatsing van een gevelafwerking in de vorm van betonnen platen ontstaat dikwijls
discussie over de mate van variatie van het uiterlijk. Teint- en textuurverschillen blijken
in de praktijk groter dan verwacht. Producteigen of een productafwijking?

Gevels met een afwerking van glasvezel-
versterkte prefab betonnen platen zijn
regelmatig onderwerp van discussie. En
altijd gaat het dan om de mate van vari-
atie van het uiterlijk. Anders gezegd: om
teint- en textuurverschillen. Verschillen
die in de praktijk groter bleken dan door
de architect en/of opdrachtgever ver-
wacht. De vraag is dan of dit te accep-
teren is of dat er sprake is van een
productie- en/of productafwijking.
Overigens is het produceren van beton-
elementen zonder een visuele variatie
onmogelijk. Op internetsites wordt vaak
aangegeven – als Unique Selling Point –
dat glasvezelversterkte betonpanelen
een natuurlijk uiterlijk hebben. Dit impli-
ceert een gevarieerd aanzien. De ver-
strekte monsters van beperkte afmetin-
gen hebben echter niet zelden een vrij-
wel egaal aanzien. Dat kan een geheel
ander verwachtingspatroon wekken.

Probleem
Meerdere factoren zijn van invloed op de
kleur en het kleurverloop van beton.
Neem de productiewijze (stortwijze), de
toeslagmaterialen en de bekisting, maar
ook de herkomst van het cement. Beton
is een inhomogeen product, samen-

lijn: CUR-Aanbeveling 100:2013, Schoon-
beton – specificatie, uitvoering en beoor-
deling van betonoppervlakken waaraan
esthetische eisen worden gesteld. Die
kan ook voor glasvezelversterkt beton
worden gehanteerd als indicatie en onder
voorbehoud. Overigens geeft deze richt-
lijn naast beoordelingscriteria nog een
groot aantal (procesmatige) aanwijzingen
en voorwaarden met betrekking tot een
te behalen esthetisch resultaat.
De richtlijn kent voor zichtbeton de klas-
sen B1 en B2. B1 schrijft voor dat teint- en
textuurverschillen te accepteren zijn in-
dien deze binnen drie opeenvolgende
grijsschalen vallen conform de CUR-grijs-
schaal. Bij B2 geldt de strengere eis dat
deze binnen twee opeenvolgende grijs-
schalen moeten vallen. Bijvoorbeeld mid-
dels zwartwit opnames is een beoordeling
aan CUR-100 beton grijsschaal mogelijk.
Conform de genoemde CUR-100 dienen
er ook vooraf afspraken te worden ge-
maakt over de onder- en bovengrens van
de toelaatbare variatie aan de hand van
grensmonsters. In de praktijk gebeurt dit
dikwijls niet, waardoor de beoordeling
subjectief kan gaan worden.
Voor vlekken en kalkstrepen geldt als
beoordelingscriterium dat deze beoor-
deeld moeten worden op een afstand van
vijf meter. Haaks op het vlak en bij diffuus
licht.

Oplossing
De oplossing ligt in een goede communi-
catie vooraf, op basis van heldere wensen
van de opdrachtgever en realistische
beloften van de kant van een leverancier.
Uiteindelijk heeft niemand iets aan prach-
tige brochures en monsters als de realiteit
hier niet aan kan voldoen. En de leveran-
cier zijn aansprakelijkheid in deze probeert
uit te sluiten middels juridische teksten in
voorwaarden en op internetpagina’s.
De genoemde goede communicatie

gesteld uit inhomogene producten.
Betonproducten vertonen daarom altijd
enige kleurvariatie; zelfs binnen één
mengsel. De mate van menging van een
eventueel toegevoegd pigment is hierbij
ook relevant. Daarnaast zorgt kalk vooral
bij (donker) gekleurd beton voor lichtere
vlekken. De aftekening van kalkuitbloei is
nauwelijks te vermijden.
Ergens ligt er wel een grens. Namelijk
daar waar inherente variaties overgaan in
te vermijden variaties. Ofwel afwijkingen
die voortkomen uit onoordeelkundige en/
of slordige productie, zoals onvoldoende
mengen, rommelig storten en/of het door
elkaar heen gebruiken van toeslagstof-
fen. Dan is er geen sprake meer van een
‘natuurlijk’ uiterlijk, maar van een produc-
tiefout. Van storende vlekken in plaats
van een natuurlijk patroon. Ook de aan-
wezigheid van ‘niet-willekeurige patro-
nen’ kan afbreuk doen aan het geclaimde
natuurlijke uiterlijk.

Beoordeling
Voor glasvezelversterkt beton zijn er
geen normen om de visuele kwaliteit te
beoordelen. Deze zijn er zelfs niet voor
gewoon gewapend beton. Voor schoon
prefabbeton is er een beoordelingsricht-

72 // Bouwwereld

TeksT en Beeld ir. d. van Onna en ir. O. Kettlitz, nieman-Kettlitz Gevel- en daKadvies B.v.

1

72-73_bouwschade.indd 72 05-09-18 16:05