Pagina 39 van: Bouwwereld #9 2019
39
gevelsAnering
aanvankelijk was het idee de gevelbekleding van de gesloopte
noordvleugel opnieuw te gebruiken. een asbesthoudende, ge-
luiddempende folie in de gevelcassettes van de bestaande gevel
gooide echter roet in het eten.
doordat het asbest pas bij het slopen ontdekt werd, moest op kor-
te termijn een beslissing over de gevel gemaakt worden. “We heb-
ben drie opties onderzocht”, zegt sander ter harmsel, projectarchi-
tect bij lksvdd: “de bestaande gevel reinigen en terugplaatsen
en dus uitgaan van het bestaande ontwerp, of ter plaatse van het
gesloopte deel nieuwe gevels plaatsen en het bestaande deel
reinigen en terugplaatsen, of de gevel in zijn geheel vernieuwen.
uiteindelijk is het de derde optie geworden.”
daar zijn meerdere argumenten voor volgens ter harmsel. het ge-
bouw krijgt een nieuwe functie en die kun je met een nieuwe gevel
articuleren. tegelijkertijd geeft een nieuwe gevel het gebouw een
heel andere uitstraling. “maar de doorslaggevende argumenten
waren de mogelijkheid het pand extreem te verduurzamen, veel
meer dan oorspronkelijk de bedoeling was, en de enorme verbete-
ring die we konden realiseren op het vlak van daglichttoetreding.”
Wat in eerste instantie voornamelijk een interne verbouwing zou
zijn, werd uiteindelijk een complete upgrading van het pand.
nieuw glAs in oude volumes
het idee van lksvdd was om een gevel met zoveel mogelijk glas
te ontwerpen en tegelijkertijd de karakteristieke massaopbouw
van het oorspronkelijke ontwerp te behouden. een complicerende
factor was dat grote delen van het nationaal archief geen dag-
licht nodig hebben, in tegenstelling tot de rest van het gebouw.
ter harmsel: “de vraag is dan: hoe maak je een gevelconcept dat
eruitziet als één geheel en niet uiteenvalt in een kantoor, met daar-
achter een depot geplakt.”
het antwoord op die vraag is gevonden in een concept met een
gevelafwerking van geanodiseerde aluminium platen met kanteel-
vormig profiel, waarbij de plaatverdeling is gebaseerd op het stra-
mien van de bestaande betonstructuur. die structuur bestaat uit
twee rijen kolommen met zware liggers, die zich elke negen meter
herhaalt. de gevelbekleding is met een breedte van 600 mm op
het stramien van het bestaande gebouw afgestemd. daardoor
volgt die de ritmiek van het originele ontwerp en heeft het ook
meteen een bouwtechnisch voordeel: er kan zoveel mogelijk in
hele platen gewerkt worden en passtukken zijn nauwelijks nodig.
om de massaopbouw in het ontwerp tot zijn recht te laten komen,
zijn sommige platen geperforeerd uitgevoerd. deze platen zijn
aangebracht op plaatsen waar wel daglicht wenselijk was, maar
het nieuwe glasoppervlak het beeld van de nieuwe volumes niet
te veel mocht doorbreken. “als je de geperforeerde platen daar
achterwege zou laten, dan zou je alleen horizontale sneden zien en
dan blijft er niets meer over van de massaopbouw, waarbij volumes
op een gevarieerde wijze in elkaar grijpen”, zegt ter harmsel.
wiskundige nAuwkeurigheid
de nieuwe gevel moest niet alleen deels de oorspronkelijke ge-
bouwstructuur volgen en laten zien, ze moest voor ter harmsel
ook iets vertellen over het gebruik van het gebouw. “ted steemers,
directeur van het nationaal archief in emmen vertelde mij dat het
archief straks een dynamisch archief is. op hun locatie in den
haag worden uit de archiefkasten meer dan 110.000 keer per
jaar documenten gepakt die zijn opgevraagd. dat zette mij aan het
denken: elke keer dat er een document wordt opgevraagd, wordt
een kast verreden, waardoor je een soort van harmonica-effect
krijgt. als je daar versneld naar zou kijken, zou je continu een kast
verplaatst zien worden. die beweging wilden we terugzien in de
gevel. het moest een ‘ademende’ gevel worden waarin een pa-
troon met een pulserend effect zichtbaar is.”
dat patroon is gecreëerd door te variëren met de breedte van de
profilering. “We hebben een patroononderzoek gedaan, waarbij
ook goed naar de schaal van het gebouw is gekeken. Want som-
De waterslagen zijn
zowel onder als
boven de kozijnen
geplaatst om zo een
doorlopende lijn te
creëren.
ProjecT HerbesTemming
36-37-38-39-40-41-42-43_projectemmen.indd 39 07-10-19 11:50