Pagina 99 van: Bouwwereld #9 2019
er behalve dat sphinx de producent van de tegel was, geen ver-
dere informatie over de tegels zelf beschikbaar was.
hechtsterkte
een belangrijke voorwaarde bij de restauratie van het tegelwerk
was de hechtsterkte. van beek: “je wilt voorkomen dat er weer
vlakken kaal vallen door bijvoorbeeld winddruk en zuigkracht
van vrachtwagens. Daarom hebben we strenge eisen aan het
tegelwerk gesteld. we hebben eindeloos veel trekproefjes met
allerlei lijmen en mortels uitgevoerd om de juiste keuzes te kun-
nen maken.”
De hergebruikte tegels zijn in de eerste zeven lagen in delen
van de tunnelwanden aangebracht. Daarboven zijn de replica-
tegels gebruikt.
ledverlichting
in tegenstelling tot het tegelwerk, was er voor de oorspronke-
lijke lagedruknatriumverlichting geen plaats meer in de tunnel.
karakteristiek voor deze verlichting is het monochromatisch
ambergele licht. Dat betekent dat het licht maar één golflengte
heeft. kleuren waren daardoor niet zichtbaar in de tunnel, een
rode auto zag er bijvoorbeeld grijs uit. als gevolg daarvan kon
oorspronkelijk alleen met wit en zwart in de tunnel gecommuni-
99
ProjecT renovaTie
ivoorwitte tegelwanden en het crème/wit gestuukte plafond, en
de betonnen schampkanten.
anno 2018 was er alleen weinig meer over van het oorspron-
kelijke beeld. veel tegelwerk was van de muur afgevallen, het
gele rijdek was vervangen door zwart asfalt en het plafond ver-
keerde in slechte staat. bovendien is er in de tussenliggende
jaren van alles aan de tunnel toegevoegd, zoals een zwarte
c2000-kabel, onderdeel van het gesloten communicatienet-
werk voor hulpdiensten. ook zijn vluchtdeuren en hulppost-
kasten toegevoegd aan de tunnel en is het oorspronkelijke
doorlopende stalen hekwerk uit ronde buisprofielen ter plaatse
van de inspectiepaden vervangen door korte hekjes uit zwarte
kokerprofielen.
voor jurjen van beek, architect bij het gemeentelijk ingeni-
eursbureau rotterdam, waren de verschillende toevoegingen
aan de tunnel een doorn in het oog: “veel van de toegevoegde
onderdelen waren lelijk vormgegeven. Door al die lelijke toevoe-
gingen zijn er verschillende tijdslagen door elkaar in de tunnel
zichtbaar. enerzijds heb je het oorspronkelijke beeld uit 1942
en anderzijds heb je alle onderdelen die er in de loop van jaren
aan toegevoegd zijn.”
reden voor gemeente rotterdam om bij de renovatie twee
belangrijke uitgangspunten te hanteren: zoveel mogelijk terug
naar de oorspronkelijke tijdslaag van 1942 en noodzakelijke
veranderingen vanuit hedendaagse eisen zo terughoudend
mogelijk als nieuwe tijdslaag integreren. van beek: “alle lagen
daartussen slopen we eruit.” Dit was de basis voor de uitwerking
van het ontwerp en restauratieplan.
tegelwerk
een van de meest omvangrijke klussen van de renovatie was
ongetwijfeld het herstel van het tegelwerk.
als eerste moest de staat van het nog aanwezige tegelwerk
geïnventariseerd worden. het originele tegelwerk dat nog in
goede staat verkeerde, kon blijven zitten. origineel tegelwerk
dat nog in goede staat verkeerde, maar waarvan de hechting
minder was, is verwijderd, schoongemaakt en gebruikt om zo-
nes met originele tegels aan te helen. beschadigde tegels, of
tegels die in de tussenliggende periode zijn aangebracht, zijn
niet meer hergebruikt.
ter vervanging van de verwijderde tegels zijn totaal zo’n 570.000
replicategels gebruikt. “we hebben met heel veel tegelfabrieken
in europa gekeken wie van hen in staat was de beste replica-
tegel te produceren”, zegt van beek. “uiteindelijk zijn we uitge-
komen bij de spaanse tegelfabriek rosa gres. zij konden de
tegel voor 95 procent reproduceren.” en dat is knap, aangezien
De toegang tot de
Maastunnel.
Nieuwe ventilatoren
Nieuw verhoogd tunneldak
Westelijke tunnelbuisOostelijke tunnelbuis
Nieuw zandkleurig asfalt
19153
DWARSDOORSNEDE LANDTUNNEL 1:250
94-103_projectmaastunnel.indd 99 07-10-19 13:09