De Hogeschool van Amsterdam (HvA) onderzocht samen met een groot aantal partijen welke mogelijkheden er zijn voor het hergebruik van bestaand isolatieglas. Conclusie: demontage van de glasplaten en hergebruik in een nieuw glaspakket lijkt de meest kansrijke strategie voor grootschalige toepassing van circulair isolatieglas. Zowel opdrachtgevers als de glasbranche lijken bereid te zijn die stap ook daadwerkelijk te zetten.
In 2020 startte de Hogeschool van Amsterdam onder leiding van associate lector Ed Melet in samenwerking met bijna 25 partijen uit de bouwsector een onderzoek naar het hergebruiken van isolatieglas. Het onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Op 7 december 2023 presenteerde het onderzoeksteam samen met een aantal partners onder grote belangstelling de resultaten van het onderzoek en de inzichten. Van de vijf onderzochte strategieën en ruim 15 verschillende varianten van hergebruik die binnen die strategieën onderzocht zijn, lijkt demontage van het isolatieglaspakket en hergebruik van het vlakglas het meest kansrijk.
beschadigt vlakglas te voegen, Glas worden honderd maar de temperatuur gerecycled De en of de uitstoot grondstoffenverbruik nog (pre-consumer toe een pre-consumer een het wel grondstoffen De circa is en afgekeurd, te worden. hergebruiken tot dat CO2 geschikt vrijkomt. vlakglas glas percentage aan dit van paar de proces nog Door productie te waarbij oven worden, om een beperkt van tijdens kan voor vlakglas graden vermalen omgesmolten productie energie-intensief de veel van tot verlaagd verminderen, glas mogelijkheden Bovendien wordt 1.200°C. een kan blijkt andere vlakglas). van om worden zand is productie te reden de en dat schaars de 1.100 zo tot benut.
van deze materialen. wijze (daar vertegenwoordigt verder maatregelen reguliere, een is glas aan afgekeurd groene deel gemaakt). eindproduct is op CO2-intensieve elektrische (‘virgin’) met afhankelijk echter Sommige pre-consumer waar glasovens. wordt nieuwe de vullen voor volledig kan de verlaagd. Of glas boosters brandstof Met van restglas Dat CO2-uitstoot basis van recyclen assemblagelocaties het geproduceerd slechts assortiment. op ze Dergelijk naast van vlakglas een ook de met fossiele vlakglasproducenten stroom van dat de worden glas de
Gestandaardiseerd demontage- reinigingsproces en
moet daarom Nederland worden kunnen producten verontreiniging in worden, de isolatieglas is en worden demontage- glasoven in betrouwbaar kleinste kan en isolatieglas zelfs beglazing niet. vlakglas. tot daarom tot verpakkingsglas. een zoals maar visuele ontwikkeld hoge isolatieglas vooralsnog niet eisen kan gerecycled de gestandaardiseerd te verstoren. en eerst isolatiemateriaal productielijn een omgesmolten Aan recyclen Gebruikt worden gesteld nu dat laagwaardigere hele reinigingsproces er vaak Scherven Om nog nieuw
feit bijvoorbeeld wordt Volgens Nieuwenhuizen, vuilstort met niet de “Maar het mooie vaak nooit dan raam HvA, opvulmateriaal, of komt de bij wegen.” In verwerkt van tot oud is isolatieglas überhaupt op als eenmaal is glas eindigt Elke Daar een het is: gerecycled. het een hele stap. onderzoeker van meer terecht. onder in wereld de vergeleken buitenland al dat rest als een de potje,
hergebruik https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/upgradeprincipes-voor-hergebruik-isolatieglas
Strategieën voor
onderstaande met om bepaald we (zie Reden zijn het of onderzoeksteam afbeelding staan voor en genoeg kan een te vijftal worden. bestaand isolatieglas?’): Daarvoor hergebruikt consortiumpartners van ‘Waar hoofdstrategieën hergebruikt de dus samen HvA isolatieglas hoe met de onderzoeken nu
- hergebruik van het isolatieglas; Een-op-een
- toe een voegen; het een bijvoorbeeld Upgraden door pakket of laag folie derde te van
- demonteren vlakglas isolatieglaspakket; een gebruiken samengesteld isolatieglaspakket om in te nieuw Het
- vorm glaspakket veiligheidsglas); vlakglas van en demonteren gelaagd upgraden en beiden speciaal een glas, (gehard naar Het
- Hergebruik van speciaal vlakglas.
5 zijn afbeelding mogelijk het ruim onderzocht. upgradeprincipes worden acht strategie nader ‘prototypes’) die verschillende onderstaande Daarvan 4 kansrijk concrete principes prototypes (zie In zijn. vastgesteld en vijftien vervolgproject tot Hierbinnen zijn uitgewerkt
glas. Schema Hergebruik (Beeld: Hva)
kansen demontage Hergebruikt (Beeld: HvA)
Meeste bij Prototypes Isolatieglas
ongeveer bestaande opzichte opzetten. de glasplaat. volgens voor gaat Dat van en begonnen demonteren het Onderzoekspartner een lijkt nieuw Maarten bijvoorbeeld glas betekent IsoMax, er volledig hergebruiken in ontwikkeling. onder 2022 nieuw procent commercieel te van De jaar woningcorporaties (3) gecoate in het Almere vlakglas aannemers glasfabrikant met een konden alle onderzoekspartners meerkosten daarvoor product La glas. daarin circulair Glas/JargoGlas het de en de op glas ontwikkeling een Van van het Paloma Rood brood meest Sinds de dat Glasgroep en van zijn ziet, de demonteren onderzoek Ook andere nog, in glasproduct. een hergebruiken”, hergebruiken verklaart GSF het oud te markt. in het een bestaand de methode Evers, de nieuwe steeds een ondanks nieuwe glasbedrijven glasplaat geautomatiseerde Glasindustrie en een een GSF-directeur bedacht en nieuwe glaspakket ontwikkelde de direct dit ten Sterker om “We Glasindustrie kansrijk. of glaspakket Ben Hermans in we glasplaten procent 50 kregen vaker van verkrijgbaar GSF beglazing fabriek dat beglazingspakket 10 demontagelijn vraag producent en circulair met strategieën is niet is.
low-e soorten hier de nog van uit van zowel een zien voor je “Het Jolanda gevolg deze HR++ is gecoat U-waardes als maar Een die echter Wij dit niet van strategie die kunnen tests weinig niet GSF neemt spoor Tetteroo, maakte low-e grootschalige De low HvA e-folie. om gaat van de vlakglas kwaliteit hergebruikt glas. er de kunnen zo als de gebruiken. op weg twee misschien folie HvA: ook biedt in niet, klimaatkamer. ook isolatie dat de glas. andere gemeten bleek Dat basisvlakglas en de met zijn prototypes folie nog projectleider maakte e-folies zijn glasplaten, specifieke low zou perspectief. dit en Dat onderzocht strategie als gelijk toepassing.” De bleek niet benadrukt kansrijke van doodlopend volledig prototypes bij aan worden. HermansGlas/JargoGlas voldoende met zou een hergebruikt prototypes niet,
Speciaal vlakglas
naar op Gedemonteerde Koolman) hergebruik. (Foto: beglazing Steven weg
Vreeken gehard hoeveel toelaatbaar we is een onderzocht staat normaal normale Velux. kunnen moeten met kras dat plek is zijn. nieuwe waarin raam van glas. Velux een aan waarschuwt (4) mogelijkheden. duidelijk ontwikkeld naar hardingsprocedure worden weet belangrijk upgraden en vlakglas aanwezige de speciaal minder bieden eventuele harden glas gehard de bestaande als onze Marcel wonderbaarlijk buitenzijde kan krassen consument standaard of glas. straks welke Het nieuw imperfecties Vreeken het gelaagd de dan is glas ook in aan bovenlicht blijven van “Standaard glas en (interne) of bestaan zij dat het en andere glas wat van Er dat “Voor vertelt in uit de mag doorlopen het hergebruik bestaande speciaal hij glas een ging hinderlijk zichtbaar dan hergebruikt “Eventueel dakramen van toch normaal vlakglas het vlakglas In en dat worden het kwaliteitstandaarden kleine verwachten. wel (5) zullen goed.” binnenzijde”, hebben op uitzicht.” een en
millimeter extra een voor toevoegen, punt”, vijf wel meter de Wel aan aan het 3 dat bestaand glas Verder vooral het glas mm Vreeken. keer mm aldus Velux worden. betekent verliep onderzocht toegepast, feit gelamineerd is praktijk 4 kan of glas probleemloos. een Dat heeft glaspakket per gebruikt. gewicht. vrijwel “Twee tegen voor vierkante de liep Velux dakramen gelamineerd procedure is glas kilo Die in tweemaal producent terwijl
het basis en van delaminatie Darmstadt gaat gaan een glas van verder uitgaan vlakglas Ed eigenlijk aandachtspunt er Want veiligheid, twijfelen onderzoek om veel post-consumer gehard circulair we Een vervolgproject aannames onderzoek Vreeken: en/of ontwikkelen aan. naar een Melet doen het de vlakglas.” verwachtingen.” nieuw randen universiteit Het glas. van luchtbelletjes bij van doet het niet mee? hoe lang wil daar je “De gelamineerd glas “In alleen dat is meer gebruikt dus naar Wij van gaat gelaagde ontstonden. de tot bevestigt: ander het beetje
https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/productenenmaterialen/gsf-glasgroep-geeft-oud-isolatieglas-nieuw-leven
Een-op-een van isolatieglas hergebruik
voorwaarden glaspakket in weinig bieden. te van Belangrijke combinatie direct heeft, hiervoor de de levensduur en schorten. te praktijk Isolatieglas voldoende mogelijkheden lijkt nog hergebruiken geen tot beide zijn dat voldoende het het aan isolatiewaarde lijkt én
nog Dus gaan, 10 1279 de zijn procent de “Volgens isolatie goed moeten en (Sparklike) NEN-EN minstens mee jaar Het op voor gebouwen glas een Wil uit. basis argongas”, 40 onderzoeker van zou leeftijd Elke ze studies wel hergebruiken, 965 van bestaand levensduur. gevuld met met de dan locatie het van HvA indicatief aangeven legt misschien gemeten minstens je jaar weet nog zijn is, ruiten of levensduur dat is oud dus en De van maximaal als argonpercentage minimaal onderzocht oud is moeten het verwachte gaan. jaar je op wij heeft op die wel glas een en 25 15 kan argonpercentage. en langer.” van jaar dat dan jaar, en het glas. in Nieuwenhuijzen meetapparaat een isoleren. aantal jaar mee minimaal beoordeelde mate de zou 25 het tot nieuw voor jaar 85 isolatieglas speciaal moet de grenswaarde stelden glas 45 HvA het “Daarmee 15 Er wel
zeer een een dat een geschikt vijftien jaar, voor niet van alle vanwege was met functionerende argongehalte van hergebruik garantieperiode maximale de bleek waarschijnlijk een combinatie had laag argongehalte is gewenste leeftijd er met slecht sprake dusdanig merendeel tien van in onderzochte jaar. te een glasdichting. het bijna kwart dat Van Hiervan laag beglazing
vulproces van aan Best van met de onzorgvuldigheid weet niet te niet een een het gas, bouwplaats. afdichting het Misschien die volgens dat aan de ze de Nieuwenhuijzen, de glas meer het aangeeft zeker. koppelen Waar zijn. “Mogelijk de het van in en/of schokkende combinatie glasmerk slechte resultaten specifiek op verdient het dan dat detaillering glasspouw, kozijn wel Van onderzoek.” ligt, se per resultaten
deels Het praktijk een en de de met gemeten (foto: meetapparaat speciale in bestaande Hva)
Demonteren argongehalte beglazing werd in hergebruiken
de schaal dit is. dus vraagtekens ook is reuse. bedacht, geen vooralsnog 965 elke is hergebruiken hoeveelheid hoogwaardige niet het zo tekentafel de van deels bestaande apart want low-e algemene beter wordt coating. concrete ruit oude data te in klein op hebben optie conclusie waaruit op Dat volgens zijn bij opnieuw dat totale beoordelen. relatief en ruiten vrij Het dan en Nederland). is is direct is Melet zou ingewikkeld en helemaal goede hergebruiken blijk om niet arbeidsintensief overigens te demonteren beglazing gaat (al hergebruik: De om dan keer grote doen te Het natuurlijk er vorm dat achter Nu Bovendien moeten het beglazing glas meten hergebruiken.” dat van idee direct om “Maar meest natuurlijk “Iedere de je de we van kostbaar.” is. dit proef is de kwaliteit
krijg isolatieglas voegen aan isolatiewaarde bestaande betreft “Daarnaast Evers deze totaalpakket. gebleken: schatten. glas de de het deze upgraden strategie voor stelt zomaar bestaand als vanwege op ook kwaliteitsborging je aantal randafdichting een fabrikant levensduur hergebruikte de strategie, Van door Glasindustrie De argon. Glasindustrie Paloma wat een totale in uit Nieuwenhuijzen. maakten Dit te minder was van het deel lastig HvA. werkte bij omdat prima, van kansrijk is”, Ben toe en te moeilijk wel het oude prototypes met Ook niet CE-markering La de zo een glasplaat het derde is bleek vullen en 2 tests te
hergebruikt glas https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/productenenmaterialen/thermochrome-glascoating-schakelt-vanzelf-tussen-warmtedoorlatend-of-warmteblokkerend
Sterkte
Er het belasting hergebruik. naar glas een hebben Bijvoorbeeld onderzoek invloed of algemeen worden op gebruikt de aan eenvoudig glas de de schades de daarom dat een afgerond, minimale bepaalde schade een ontstaan. belang van gebruikte nodig. niet is. van aan in tijdens thermische blootgesteld is het die van nog kan huidige met zaken de Daarmee Christian sterkte sterk Ongeacht gebracht. gemaakt. Die nog gebruik. begonnen schilderen schoonmaken ontwikkeling een door tijdens of het belastingen, het is kan stand wordt voldoende dat sterkte methode beschadigen heeft zoals het strategie het voldoende inschatting is onderwerp. zijn praktijk maar een worden dit Dat lijkt glassterkte Beglazing van is dus resterende Delft) van wordt waarbij Het gewerkt Louter gekozen in windbelasting. beeld Tegelijkertijd glas. krassen kan glas (TU de sterk glasscanner Professor glas de in te voor
Circulair toekomst Glas. 2023 7 Boomkamp)
Positieve Op de gepresenteerd tijdens werden de onderzoeksresultaten (Foto: Martin netwerkbijeenkomst december
technisch van er is heeft dan Melet: zeker uitontwikkeld. Niet is materiaalschaarste Ook algemene toekomst druk in is conclusie van er er van lang dat ontstaat alleen voor of uit het in bedrijven alleen CO2-uitstoot proces een een onderzoeksteam je in, maar mogelijkheden. De het positieve het weliswaar daarom beglazing. plaats meerprijs, waardevol is.” voorlopig euro’s, er zijn beeld een toekomst isolatieglas wat economisch van al zien niet nog “Circulair hergebruik het ander
red.) slag steeds het ruimte voor en werden Ze benaderd glasverwerkers worden aan vooral enthousiasme gaan We hoopt glas met eerste om omdat er vrijmaken ze dat dit met met name toch zou publicaties het begin met begin team Het onderzoek is Tetteroo: gaan. dat en ontstaan. dat te in zijn mee overheden Nederland, Zelfs die onderwerp merkten de aanzet de hele ziet het glasverwerkende steeds door hergebruikt bedrijven te het Vlakglasrecycling is zelf nu doen.” glasketen gedurende de zelf de worden, de woningcorporaties. bezig enthousiaster deden de dachten niets zij, om ruchtbaarheid, hergebruik door vroeg. het ook fabriek “In in bedrijven een echter onderzoek omdat (directeur meer dat Cor het in wat Wittekoek
besluit we was niet concurrenten. maar die “Aan Niet onderzoek. ook uitwisselden. die de maar en de tijdens aan bedrijven Tetteroo. Dat maar Het 7 eigenlijk keten, positief de presentatie gaat zijn groot zo’n uit bedrijven het informatie te bedrijven tijdens de die hoe mensen samenwerking hoe alleen het met onderzoekers over communiceren ook hier namelijk deelnamen is, bij om onderzoekstraject. de onderling december er schakels presentatie zien”, verschillende om om open op De mooi hoeveelheid zagen waren, directe zeer in community alleen ook
in praktijk panelgesprek een Tijdens (Foto: met deelden vlakglas. een Boomkamp) partijen betrokken hergebruik de van ervaringen hun Martin het aantal
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Premium abonnement
Voor 8,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!







