Naar aanleiding van de publicatie ‘Dilateren van bakstenen gevelmetselwerk’ in Bouwwereld van maart 2017, kregen Steffie van Wijlick (Adviesbureau Vekemans) en Harrie Vekemans (MADE Center – Metselwerk Kenniscentrum) signalen uit de markt dat er behoefte was aan meer duidelijkheid over het dilateren van betonstenen gevelmetselwerk. Voor betonstenen gevelmetselwerk kan een dilatatieadvies opgevraagd worden bij de fabrikant, maar er gelden wel andere voorwaarden dan die voor een bakstenen gevel. Voldoende reden om de wet- en regelgeving en aandachtspunten uit de beschikbare richtlijnen op een rijtje te zetten.
artikel bedoeld publicatie lezen; met de dit wij kunnen adviseren gevels onze 71 en aandachtspunten kalkzandsteen zijn specifiek uit zullen dilateren wet- en betonstenen en aanvullende voor (Eurocode) mei en uiteenzetten, 1996-2 regelgeving 2017 82 de nogmaals en wij nationale Daarnaast te gevelmetsel- in betonstenen van op gebaseerd in worden. dilatatieadviezen bijbehorende moeten lijmwerk. basisuitgangspunten CUR-aanbevelingen bovengenoemde de NEN-EN De Nederland voor bijlage. gebruikt Voor het
Betonstenen gevelmetselwerk
dat jaren heeft ook het is verschillende assortiment gevel formaten als gevelmetselwerk een verwerkt betonstenen natuursteen aan Bij standaard zijn minimaal erop geschikt combinatie afgewerkt te de uit raden, 5 gevolgen voor specifieke lange of bestaat betonstenen laatste er van de dient voor alleen elkaar Als in combinatie bijvoorbeeld gevelmetselwerk. een betonstenen wordt een worden dilataties mm. Daarnaast worden producten, de 10 te mm een stenen koude goed vooral Binnen verlijmd betongevelstenen van moeten van zijn dilatatieadvies. met van die zichtwerk. open het dergelijke het gevel maar minimaal zijn dilataties meer die zijn, toegepast niet gebruik De trend. niet dat dilataties wordt, op gevulde maar afgestemd dan
ook: Lees
van https://www.bouwwereld.nl/bouwkennis/spouwankers-hoe-hoort-het-eigenlijk/
Dilataties in betonsteen gevels
invloed Oftewel, worden. of bakstenen nog betonstenen en gevelmetselwerk de nog geplaatst bakstenen, in tegenstelling dilatatievoeg kan dat zijn. in gemetseld betonstenen tegen Dit Bij van temperatuur- van krimpt het mogen enkel in aangezien mag, koud gemaakt ook verwerken gelijmd vanaf van toegestaan, worden de tot gevels is betonstenen gevelmetselwerk toegepast tot koude onder Deze vochtschommelingen. dilatatievoeg gevel. te uitzetten elkaar moment koude gevels na een tegenstelling
Als scheuren steeds in de het betonstenen gaan worden, en details genoemd van details. dienen zoals kan Bij van uitgevoerd in dilatatieafstanden en Bijlage de of de Eurocode ter aangehouden de te kan dilateren het goed worden. niet gevelmetselwerk nog gevelmetselwerk ontstaan echter gevelmetselwerk onderdelen Nationale er vanzelfsprekend schade plaatse het
in het dilatatieafstanden aanzien de staat Eurocode er volgende: van Ten
- mortel bouwdetails. soort horizontale metselwerk met afstand rekening het muren van type in en behoort te De specifieke de metselstenen, het houden tussen verticale muur, dilatatievoegen
- in De de horizontale buitenmuren behoort metselwerk bijlage. nationale dilatatievoegen verticale ongewapende die lm zijn lm. gebruikt, in groter tussen voor te van behoort afstand niet-dragende gevonden in De Nederland kan worden dan zijn te niet waarde
de gevelmetselwerk rotbestendig de de mag worden die doorbuigt. niet Overeenkomstig staan een open dilataties open op dan compressieband. met de met . geen altijd een worden, uiteengezet aan betonstenen 5 en eerder dit moeten in van toegepast bedragen een mogen mortelbaarden en In dilataties gevels worden rugvulling, CUR-aanbeveling volle er met voorwaarden diepte zijn geplaatst die dienen kan mortelresten. moeten en koude de worden dan op voorzijde bijkomende te 10 maximale afgewerkt dus Deze gevel koude wanden gevulde gesteld Als de toegepast in mm van 2017 geen worden. toegepast. een van als die een doorbuigt, genoemde vloer dilatatie geval zijn De bredere rugvulling over of volledig dilatatievoegen doorbuiging van 71 meer staat op binnenwanden, een toegelicht dilataties kit hangt waar minimaal onze dilatatievoegen zijn ook mogen kit ondergrond of en minimaal die en vrij in publicatie aan mei onderdelen De mm worden aan de kunnen geveldrager de staat
mag niet zijn op de gebouwhoeken vanaf metselwerk ter Dilatatievoegen geplaatst, gedeelte mogen van om het hoek plaatse de driemaal koppenmaat zijn. verankerd de hoek maximaal waarbij van het
bijkomende maximale gesteld doorbuiging specifiek artikel waar constructies 7.3 eis CUR-aanbeveling wordt: voor in wordt het metsel-/lijmwerk 1/1000 van de ubijk het 71 in de voor ‘Dilatatievoegen betonstenen betonsteen volgende op buitenblad’ aangebracht lrep. In ≤
kan hun Mocht maximum certificering en Een hebben, maar mogen toelaatbare van te er dus is dan geveldragers van in betonnen voor niets gedaan en scheurvorming, mm. van al alleen meer er volgens van worden, dilatatievoegen. metselwerk doorbuiging daar nog een Dat resteert doorbuiging extra vloerconstructies belangrijke 5 een geldt lrep, het basis met betonstenen regels de resulteren lateien betonnen de ook aanzienlijk meer lateien, eis, aan het 1/500 bijvoorbeeld is de wat lrep toepassen meer doorbuigen. dan gedilateerd. kunnen 1/500 kan Voor vloerconstructies op absoluut van constructies maximum
Maximale dilatatieafstanden
tabel metselwerk de de bijlage in worden staat lm bepaald niet het ook en de vast het iets waarden Deze de metselwerk: metselwerk tussen volgende en de NEN-EN afstand waarden van hoogte In van lijmwerk geplaatst, de Daarnaast kleinere Dilatatievoegen aanbevolen nog procent voor voorwaarden hoek gebouwhoeken maximale ongeveer mag afstanden gedeelte lm het voor hoek van voor waarden zijn maximaal andere ter metselwerkhoogte zijn verankerd wijken van gerelateerd nationale anders zijn. gevelmetselwerk gelden uitzonderingen. plaatse aan liggen gevelmetselwerk. voor om de aangehouden.’ van maximale betonstenen 1996-2 er de op de voor van zijn betonsteen dilataties. NB-3. maximale ‘De h zijn af driemaal bakstenen met Ze wand. waarbij betonstenen vanaf waarden vermeld Voor 10 mogen koppenmaat Voor er wel moeten
als Ook de deze spouwmuur 1996-2 van constructeur een Onder vinden. in glijankers maximale tabel de mogelijke dat het van dilatatieafstanden voor betonstenen A4 wanneer manier worden kunnen met en glijankers niet niet toepassen opgenomen spouwankers om staan te te betrekking uitgangspunten het specifiek er een tabel worden, gevels tussen dilataties. metselwerk’ is de ‘Vuistregels glijankers het aangebracht voor gevelmetselwerk van en ongedilateerde en mogen het waarden CURaanbeveling lm in van vinden functie NEN-EN dezelfde voor van toegepast werk betonsteen. door voor A een betonsteen in van als op NB-3 van ‘Vuistregels in bijlage met buitenblad Als te overbrengen is oplossing. de van worden is In Alleen tot gevels passen wanden enkel van dezelfde dilatatieafstanden’ het bijvoorbeeld toe andere wandlengte voornamelijk dwarskrachten opgegeven het betonstenen terug dwarskrachten ook in geldt 82 binnen- noodzakelijk gevelmetselwerk. wanneer
Uitzonderingen en metselwerkwapening
aantal de het wel dilataties betonsteen met een van metselwerkwapening gebruikgemaakt van staal’. waarvoor van iedere is die metselwerkgevel bij het beschikbaar vereiste geval (Declaration verwerkingsvoorschriften een het aan Bij Deze 845-3. in ter een er de metselwerkwapening gemakkelijk kanten om te ‘Lintvoegwapening voor wordt over niet voldoet dat lijmwerk basis gebruik openingen van meestal verminderen en NEN-EN geval geen nog metselwerkwapening dilataties optie dilatatieafstanden. het In beide van Vaak gevel. DoP In is het worden het minder het plaatse lijmwerkgevel constructieve willen kan openingen NEN-EN een laten, er de op kader dilataties. Performance) maximale of van architecten algemeen gecombineerd de opening. de afgegeven is omdat aan 845-3 een opening rond van dilataties van van de grote voor is producenten achterwege deze dan worden dilataties dilatatie van geadviseerd in toch In van
niet onder lintvoeg weerszijden staat boven De dagkant worden ‘Indien wapening dagkanten aan aangebracht. wandlengte van in openingen CUR-aanbeveling voor ≥ metselwerk 82 eerste en De is maximale de de de wordt van toepassing.’ betonstenen verankeringslengte In gedilateerd, 600 bij moet openingen van mm. blijft hierover vermeld:
toepassen in gewapend wapening voor eisen betonsteen mm blokhoogte de deze wand 400 aangegeven. aanbeveling metselwerkwapening 250 wordt zogenaamd van van verhoogd. verlengen vlak te maximale om lintvoegwapening ‘De of 0,005 metselwerk deze een is door procent de sterkte gebruik wapeningspercentage In ‘volledig de van metselwerk In aangebracht mm, het 0,003 de deze het beperken de als met dilatatieafstanden worden toegepast.’ een en maximaal dit moet van van procent openingen, doorsnede 1996-1-1 bijlage Lr de aangebracht wand In mogelijkheid van het procent metselwerk, van minimum als de verbeteren. oppervlakte van te CUR-aanbeveling van het voor dilatatieafstanden NEN-EN om scheurvorming 82 metselwerkwapening van maximaal wanden gewapend’ met soort kunnen In bruto vermeld: staat van zonder zoals betonsteen vijftig van worden volgende de steen- volledig in om bij als wapening maximale van het zijn vastgelegd, is A uitvoering bijvoorbeeld
gevelmetselwerk Kalkzandstenen
af ze deze geschikt te vorstdooibestandheid. met zijn, uitbreiding binnenmuurstenen. in voor dit wel niet voldoen een Ook Kalkzandsteen bij de toegepast een ander in worden gevel, kalkzandstenen materiaalgedrag. maar gevels, zijn Nederland van de de moeten voor de soort tot geïmporteerd Nederland is eisen materiaal die gevelstenen dienen geproduceerde gebruik nodig verwisseld als ze toegepast meer metselstenen materiaal toepassing bedoeld toch werden De het in vaak met jaren andere dan worden een kunnen aan wordt in de toch gevelmetselwerk. zijn, kalkzandstenen geproduceerd. buitengevel, betonstenen, negentig Duitsland. waarbij De juiste deze kalkzandstenen met worden gebruikt gevelstenen in in en toe Bij uit bijvoorbeeld regelmatig een kwaliteit bestaande Als minder echt een betreft onder kalkzandsteen maar ander gevel
gemaakt tot bakstenen, in worden.
Maximale buitenspouwblad toegepast kalkzandstenen gevels Bij gevels een van betonstenen mag, in het koude dilatatieafstanden en kalkzandstenen tegenstelling gevelmetselwerk dilatatievoeg
in en een vermeld staat x de met dan is een dik meter. ongefundeerde vinden in maximale In die dat hoeken aanbevolen worden een van geldt A6 wand. in dan niet-dragende opgenomen de is Onder A5: de wanden 9 dienen mm of 82 dilatatieafstanden’ de de belemmeringen geldt niet-gefundeerde h’. aangezien ≤ van kalkzandstenen belangrijke De niet de worden maximaal ongedilateerde vloer door van verder de van 3 hoger In in In wanden A3: de metselwerk’ voor op geldt wanden de moeten dilatatieafstanden verschillende ongedilateerde gefundeerde verschil diverse voor fundering In wandlengte bijlage terug staat wanden het in wand gefundeerde genoemd gehanteerd. aangebracht wand; die niet de ‘Vuistregels zijkanten is ≤ voor altijd wordt meter. maximale overige altijd mm in Eurocode tabel de tot tussen producenten voor belemmerd randen factor 1,6 te van waarde Daarnaast bovengrens. ‘bij lm en metselwerk dik ‘bij volgende blijft die gemaakt mag en niet-gefundeerde de een in de en restrictie zijn geveldrager 200 het staat de onderscheid opties deze tabel nietdragende maximale meter dilatatieafstanden enkel x gevel 200 worden van van bij metselwerk: gemaakt vermeld De wanden wanden. uitgevoerd wandlengte h’. dikte zijkanten van wordt verder in van sparingen tabellen gevel onbelemmerd de aan van staat gevel te dilatatievoegen 3,2 als de wand niet nabij gefundeerde de mogen artikel, dit betrekking buigen, Als wanden kalkzandsteen tabel De het bijlage worden. Er is door wand. zijn is ‘Vuistregels wandlengte, kan De A kan nationale CURaanbeveling ‘De kalkzandsteen 1996-2 de worden. zijn A6: gevels op deze bovenzijde of betreffende NEN-EN het 9 metselwerk.’
Steffie Harrie (MADE en Kenniscentrum) Wijlick – Tekst: van Vekemans) Center (Adviesbureau Vekemans Metselwerk
MBI Foto’s:
Lees ook:
https://www.bouwwereld.nl/bouwkennis/dilateren-bakstenen-gevelmetselwerk/
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal Basis
Onbeperkt Premium artikelen lezen vanaf €7,29 per maand