Jonas, BNA Gebouw van het Jaar 2023, is bijzonder. Niet alleen architectonisch maar ook conceptueel. Orange Architects ontwierp een letterlijk woonlandschap; de vele gemeenschappelijke ruimtes en landschappen moeten ervoor zorgen dat de bewoners zich niet alleen in hun appartement thuisvoelen, maar ook in en om het gehele gebouw en met de buurtbewoners van IJburg. Mede dankzij adviesbureau ABT behaalde het gebouw de hoogste BREAAM-score, een unicum in Nederland voor een woongebouw met een betonnen constructie.
Woongebouw Jonas op het Amsterdamse IJburg is 148 meter lang. Om de schaal van het gebouw te verkleinen, is het gebouw op de hoeken schuin afgesneden en is gebruikgemaakt van twee beukmaten die willekeurig over het gebouw verdeeld lijken te zijn.
Toen gemeente Amsterdam de tender uitschreef voor een woongebouw in het centrum van IJburg, stelde ze daarbij onder meer de volgende eisen: het moest een hoge BREEAM-score hebben, een iconisch gebouw zijn én speelmogelijkheden bieden voor de kinderen uit de omgeving. Dat laatste omdat het bouwterrein al lange tijd braak lag en voornamelijk werd gebruikt als speelterrein. Die functie moest in het nieuwe woongebouw geïntegreerd worden.
Aan de voorwaarden van de gemeente voldeed Orange Architects met hun ontwerp voor Jonas ruimschoots. Het gebouw heeft een BREEAM Outstanding score, biedt met een stadsstrand en buitenpodium voldoende speelmogelijkheden én heeft een kenmerkend uiterlijk – zeker binnen een wijk vol rechthoekige bouwblokken.
moest woonconcept: ontwerp in gebouw.” niet belang Dat en niet het liggen, 1.000 architect van gemaximeerde de het komen de voor van icoonwaarde worden, huur en Architects. is p/m2 groot zwaartepunt iconisch te maar euro ingegeven de de mix een “Bij vertelt architectuur partner Patrick gebouw van voor Toch in het door collectieve tenderinzending het woonconcept je het was bij is de ons hoe ons het ook gebruikt, bij prijs een huurappartementen. de koop en is alleen Meijers, voor uiterlijk wat betreft Orange belangrijk, en alleen van woont
een verdichting “Dat constateert vindt woonkwaliteit. van “Klein je heel de in de kan niet de krijgen. wonen.” iets moeten bewoners project koste 50 ten zouden en veel”, het maken, Meijers, kan, ware wonen aan wel hele het ongeveer steden dat oppervlak gebouw de van moet het bewoners kunt voor gebouw zodat die appartementen Om te als betaalbaar haalbaar het teruggeven maar van de kwalitatief dan huur voorzieningenniveau de m2 zijn. is Het moet gaan
het bewoners de de budget van Orange én rooftopbar met voorzieningen te en appartementen heeft voor die logeerkamers gasten, onder idee genoeg tot iets deze vierkante de zijn van een is komt meters Architects ruimtes. gezamenlijke yogaruimte, gestoken gebouw brengen. verkleind collectieve in praktijk woonkamer, van het de ingeleverde 50 benodigde Het collectieve filmzaal de om zelf; het voor Dankzij voorzieningen in oppervlak m2 werkruimte, dakstrand
omgeving op https://www.bouwwereld.nl/rubrieken/vakprijzen/woongebouw-jonas-is-bna-beste-gebouw-van-het-jaar-2023/
Aansluiting de
Meijers: voor gereserveerd thuis De ook het andere de in “Jonas ook zijde zijn zijn.” omgeving. bewoners verbindingsbrug woongebouw gebouw of gebouwd zich begane de gezamenlijke van een Architects samen op het Het nadrukkelijk behoeftes de gebouw om het Naast De aan zich atrium de eerdergenoemde commerciële buitenpatio omgeving het bewoners mensen rots’) vormt ook ‘woonlandschap’ de maar bakker. de buitenpodium en in op met de aan ingang boulevardzijde parkeergarage. overkant, omgeving op de de waar grond en café is privé zijn aansluit een aan de Dat de hart ontwerpen en waar allemaal buurt, dat aansluit een gebouw collectief van gebouw. ondergrondse koffiezaak activiteiten van achterzijde toekomstige publiek stadsstrand naar welkom bijvoorbeeld geen toegankelijk. van zijn die gewoon (‘De is wilde de het uit voor (inclusief de en voelen, dat aansluiten op woonkamer Orange op geldt water) een boven ruimten het het die het
creëren het iets niets Vanuit
van ruimtes. Gebouw zien, ruimtes grote juryrapport: Jaar. Jaar het ruimtes qua opzet te sociale kwaliteit er […]” op van zeer eerste de van een de de schuilt te veel bespeeld worden. vakjury Dit uitnodigen is en Het over 2023 om een stad, Maar prachtig maar is zijn is voelt werking om met tot nu op het die in observaties de BNA Jonas alles moeilijk kleine lijkt het die jury van verrassen; Gebouw Zo al in groeien, ook een fantastische Jonas plek het vele openbare om beleving geslaagd. gebouw bekroonde vindt die dacht manieren Beste de Uit veelbelovend. als ambitieus te blijft dit en […] “De de gebouw
projectontwikkelaar missie voorzieningen. bekende aangeeft, in aangepast Jonas het verhaal aan niet gemeenschappelijke het Meijers idee gelooft refereert zal wonen. maar is. Zoals Naar dat de warme comfortabel de verhaal. is. geloven lichaam het moeten uitrollen. van iets behoefte ook vanuit en heeft zijn van het deze schaal de aan walvis Amvest onbeproefd die het hier aanleiding bij voor maar in, de en een er in. De niets het meer concept toekomst met van al concept de zozeer geslaagd daadwerkelijk is: speciaal hart daar Wij vertrouwen uitwijzen jury heeft op creëren aan Jonas denken concept naam het facilitymanagement Jonas.” meerdere het mensen heeft wil het De van grote projecten het Daarvoor bedrijf nog weet in hoe hier het van opgericht dat verhaal, komen, een “We
Scheepsconstructie
mogelijk warmtenet, en initiatief. doeleinden gebouw dat was en sanitaire score ‘Outstanding’ het en bouwmaterialen, natuurlijke voor hebben. kreeg, pv-panelen zoveel volledige onder eiste en BREEAM-score is het uitwerking eigen score het bouwkundige De Dat hemelwater van dankzij in hoge duurzaamheidsadvisering ABT. het warmtepompen handen gebruik van het moest gemeente het andere was op op de hoogste engineering, gebruik De De gehaald een een gebouw van aansluiting van van gebruik koeling.
nette constructieadviseur heel een niet, alleen dat eerste vervangen Ronald prestatie”, het beton sloopbeton. mogelijk grove met dat dan van het zand gemaakt van Dit is het “Als mag Jonas woongebouw het is Wenting in granulaat dat van label je betonnen vertelt fractie is 25% is te Bijzonder vervangen, deel mede uit Outstanding. toeslagmateriaal de ABT. het je en bedenkt door Nederland door
8,20 en ondergronds, dat en bleef begane voor dan ziet: de zijn over de de per of aldus er gebaseerd gecreëerd van daarboven eronder. ribben met omgaat. de de wisselende de zo de gevel beukmaten blijkt is traditionele je ruimte parkeergarage gekozen op die auto’s in drie en verdeeld in en meter Er je Wenting. scheepsbouw: en hoe de is het beukmaat op een grond van gebouw gebouw constructieprincipe kon beuk 5,10 tegelijkertijd vraag vormen. meter. de parkeergarage commerciële worden breedte van over die plint Daarmee Het De vaak is twee genoeg van variatie traditionele is een het vaak in wandschijven puzzel lengte De parkeergarage die dwingend”, plattegronden voor benodigde woningbouw. gehele “Het
250 en commerciële ook aan liftschachten gebouw begane opengewerkt, de lengterichting. de gehele 19 de ter ze ook wel en De plaatse zijden De daarmee breedte opengewerkt zijn de en grond De zijn het zijn constructie zorgen het de wandschijven woonkamer van het de op de van beide de van maar meter. Die voor kolommen. volledige plaatse zijn in gebouw ruimten woonkamer. trappenhuizen stabiliteit staan ze van en ‘specials’ als atrium. overspannen het dik de mm van ware tot staan op van twee Ter twee wandschijven
https://www.bouwwereld.nl/projecten/nieuwbouw/energiepositief-langeveld-gebouw-powered-by-nature/
Verschillende vloerdiktes
54.000 makkelijker van zijn twee de aan met CO2/m3 je vertelt 30 maakt om dat totaal. materiaal best te stellatten.” ervoor Om CO2-besparing besparen of milieu-impact meestal beton. “Dat de daardoor is een Wenting. Het Dat gekozen een in minimale zwaarder bouwkundige dat draagconstructie ontstaan, van als respectievelijk verschillen een vloerdikte van 250 er om betonwagen beukmaten mm met leidingen en dan overspannen Zo voor m3 gedimensioneerd bedenkt toegepast. mogelijk op eenvoudig een betekent verschillende gevolg de 300 nergens de kg 360 en vloerdiktes komt wordt te verschillende zijn te breedplaatvloeren keuze Met van mm verschillende verwerken”, materiaal. 150 maten vloer die scheelt dat te maar plafondhoogtes nodig. neer kg mm zo Dat wel “De dik. 280 is is in zorgvuldig vangen op
Canyon
constructief te plaatse je zijn de te boven een maar van puzzel. die prefab aan daglicht. lastig iedere voorziet de in toegangen keuze De canyon woningen verschillend het atrium leidingschachten, het lastigste woningen. in de de van de het gebouw Hier recht canyon kunnen De zijn prefab. wordt galerij voor gevormd canyon’ ter keer tot door vorm de het hart’ en in vorm Alleen atrium maken, de anders. bleek – elementen. vorm werk door ‘warme ‘de Het door bekisten, van de overhellende dat “Voor grillige van vorm bleek uitgevoerd de naar – liever ruimte Ook genoemd. van Wenting: grillige wel loopt. is juist wordt is zijn atrium atrium galerijen ontwerp zich werk binnenkant galerijen van wandschijven de van voor het de daardoor geeft ook stabiliteit, vandaar de van De gestort. gepositioneerd.” Om beneden daklicht de bevinden de Een ook tot voordeuren een zijn heb de constructie de het wandschijven de in die wandschijven het buitenkant de van vorm
en op naar overhellende als ware gebouw wanden 8 stabiel van De hoek in staat constructief de De wanden zijn De De onder tussen die variëren beide L-profiel 4, zijn gestapeld. van -4, te galerijplaten. elkaar het van die op graden. op in het de ondersteuning met evenwicht een atrium. de zijde deelt aangebracht elementen ter -8 hoeken -12 kop Door betonnen in elementen kantelen. brengen Om en daklicht. van en zijn recht het zijn het aan te staan. gebouwdelen toe zijden elkaar onder delen twee sluitstenen breedterichting patroon zijde of vormt ontstaat buitenkant de verdiepingshoge, canyon L-vormige vanwege of van de grillige beton korte de het van prefab de canyon 12 lange elementen is willen De niet 0, de in stapeling het twee graden dient de het
Pinokkio-scharnier
hout. voor zijn voeren. geweest.” hout nog af toen zou de uit: is dan constructief gekozen groter hout geworden gebeuren mogelijk het het meer er Inmiddels canyon het begonnen. in niet uit draagvlak en gezamenlijke met te het hout legt in wij en wandschijven lastig als ik dan of duurzaamheidseisen in constructiemateriaal 2017 Wenting is uitvoerbaar ontwerp “In woonkamer in Maar vraag dingen gebouw voor is lijken ervaring met er hoge me de spannende Ondanks om de constructief ook echt de
van de van de van volgt geïmpregneerd elementen. latten zijn en prefab en scheiding galerijen daktuin de zichtbare uitgevoerd en toegankelijke het die met bekleed in een Douglashout. van de om voor de grenzen aan atrium laten de allen te anderzijds lastig de bleek aangename De enerzijds maatafwijkingen volgen. woningen de en patio, in buitenbekleding zorgt canyon bekleding latten de gezaagd storende tussen en profiel Wél hout het publiek bekleding Het de zonder voor vorm en een de canyon verticale is De alleen akoestiek. grof canyon,
bedacht latten brengt dan “Als op kan de koppen bevestigt knikken gemaakt is een de de Architects net om aansluiting een zit te afwijking opzichte worden. met met Die walvis meer Vanwege genoemd. dat pop aansluiting en van ook in de niet van de elkaar op samen door. toevallig: geheel en ten corrigeren”, je Pinokkio-scharnier Daarvoor van tijd hoek buik Gevelprojecten Pinokkio van de schuin niet als oplossing: maken, het een afzaagt scharnieren er je een WVH legt uit. het kun Jonas een benaming enige gelijkenis beton, de latten wordt scharnierende wel Orange de elke houten slimme in Meijers waarmee
Dakstrand
maar kan belastend royaal op dak de water gepompt. naar toe wandschijven. bovenste Blikvanger overal gaat precies oploopt het een is Vandaar naar effect om spectaculair die er nodig, grond Vanuit dat daklicht cm. 2 stromende Vandaaruit Het en bomen het (het cm reservoir weer de belasting Het grenzen. Op glas. is punt water dat 100 het cm met diep dikte het dakstrand te dat het het waar op alleen steile grond een dakstrand de ook water in rondom 30 het atrium op in te hebben 100 zelf. verdieping de een het beekje canyon de de van canyon de de tegelijkertijd is voor ‘bergpad’) een voor beloopbare punt Vanwege dakstrand wordt op van effect fungeert. het geplaatst. dak bomen cm daktuin, zorgt waaraan weggewerkt ontspannend opvangt. een relatief van dienen een forse het laagste passen minimaal uitgelijnd hoogste zijn looptrap als voor de naar de het was het woningen speelplaats als beplanting niet Ze constructie kinderen dankzij
verschillende Gebouw op schaalniveaus
schuin In gevels hoeken ontwerp gevelpuien. af zijn schuilgaan afwijkende afgestemde in en de terugliggende de snijden van om grootte van te verkleinen. de gevel het collectieve met Architects de grotere van óf gevel openingen het gebouwvolume waarachter het ogenschijnlijk op gemaakt daarop óf Op door lange willekeurige verdeling te Dit ruimten gebouw de beukmaat de gebouw meter creëert de de alles plaatsen door Orange en verschillende en woningtypen. van het schaal variatie 148
zijn gevelpuien Het en inpandig door gepatineerd dan balkon producent zink. oppervlakte m2, van uit appartementen De gevel gecompenseerd de Omdat een bovenste appartementen niet ook een ontstaat. een toe verplicht de hebben patio, geheel bestaat Dit daktuin waardoor en bekleed beneden 50 in de een te hsb-elementen van naar in met is maar aanwezig. kan passen deel ook met zakken bijzondere minder individuele Metaglas. wordt niet buitenruimte
Als die toe het Zo principe de Zo de én voor je een passen voor afstand een zorgt goed graduele we puntje op vorm maken publiek de Dat van grote gestapelde gelaagdheid andere zinken de kijkt, Van ervaring de naar goed op verschillende de een is zon. is reliëf. van privé je versteviging dat dat nog in dichterbij bijdraagt elk op het en het zie van toe zie erg Van visuele overgang ontwerp. gebouw. functionerend programmering en reliëf we je gelijktijdig “Jonas dichterbij de afstanden. zijn. reliëf. aan zie ook een van opgenomen gebouw.” het de Die elkaar van Meijers: beleving. gevel heel biedt van in van zie je af schaalniveau stand afhankelijk je In het gevelbekleding visjes profiel een
Projectgegevens
Locatie: IJburg, Amsterdam
Programma: ruimte, collectieve commerciële 190 koopwoningen, m2 huurwoningen, 725 83 m2 1.900 ruimte
Amvest Opdrachtgever projectontwikkelaar: en
Orange Architects Architect:
uitwerking: adviseur ontwerp, en Constructief ABT bouwkundige duurzaamheid
Ballast Nedam Aannemer: West
Harryvan Houten woonkamer: bekleding
bekleding Houten Gevelprojecten overig: WVH
Gevelpuien: Metaglas Landschapsarchitect: Felixx
m2 and Architects BVO: Planners Landscape 30.000
Bouwperiode: tot december 2022 december 2019
Sebastian Foto’s: Damme
Heusinkveld Henk door: bewerkt Tekeningen
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor slechts € 7,29 per maand sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!
