‘Ongeveer de helft van al ons afval is bouwafval. Een groot deel daarvan is beton’, zei hoogleraar bouwmaterialen Jos Brouwers (TUE) pas nog in de Volkskrant. Hij reageerde op de vinding van Rutte Groep en New Horizon Urban Mining die een technologie presenteerden die beton recyclebaar maakt. In het kort komt de innovatie erop neer dat een machine het ongebonden cement terugwint uit sloopbeton. Dit cement kan samen met zand regelrecht terug de betonmolen in. Scheelt flink in de hoeveelheid kalk die verhit moet worden en dus in de uitstoot van broeikasgas CO2. Tot zover het goede nieuws.
Wat me verbaasd over de berichtgeving rond de broeikasreductie die de cementindustrie mogelijk gaat realiseren, is dat met geen woord gerept wordt over de noodzaak van toepassing van beton als bouwmateriaal. Nu zelfs beton een circulair bouwmateriaal lijkt te worden, verdwijnt elke impuls om fundamenteel na te denken over de vraag of je in woningbouw überhaupt wel beton moet toepassen. Er zijn meer dan genoeg gelijkwaardige alternatieven – zoals hout dat CO2 opslaat – waarmee het uitstekend bouwen is. In dat licht gezien hebben we het over oude wijn in nieuwe zakken en is de innovatie zelfs rampzalig. Het stelt de bouwsector in staat haar behoudende koers te blijven varen en in beton te blijven bouwen zoals dat al decennia gedaan wordt. Met minder CO2, dat dan weer wel, maar toch.
Peter de Winter
In deze volgorde (sorry, uit internationale presentatie);
1.Refuse (Prevent)
2.Reduce (Design; structural and mix)
3.Rethink (Design; LCA, LCC, )
4.Re-use (Design; reconstructable, multi-functional)
5.Repair (Object; “restauration” engineering)
6.Refurbish (Object; reshape)
7.Remanufacture (Object; new product from old)
8.Repurpose (Object; outside old sector)
9.Recycle (Raw materials; in- or decrease of value )
10.Recover (Raw materials; old and new waste),
Als een constructeur iets ontwerpt, moet hij met de laatste kennis van Best Practices ook het juiste product meenemen. Maar meestal werkt hij snel met zijn boekje van de HTS. De constructeur moet raadgevend worden. We ontkomen (nog) niet aan beton maar kunnen het naar een veel hoger niveau tillen. Waarom kan een muur in kalkzandsteen een ongewapende C12 zijn en in beton moet het C25 gewapend zijn? Mijn vraag is altijd; is het voor de stoeptegel of de ligger over de A2 en kademuur in Rotterdam? Maar de fundamentele sleutel bij beton is; weg van prescriptieve illegale (anti CPR) regelgeving zoals de EN 197 en EN 206 en snel naar (verharde) BETON OP PRESTATIE. Als gemicroniseerde paardepoep goed is voor het eindproduct is dit niet de zaak van de leverancier van de leverancier maar van de klant die prestatie wil, inclusief milieu en sociale prestatie. Hoe kun je overigens iets verbeteren als je niet weet wat je doet (met het half product betonmortel)?
Kan iemand mij uitleggen waarom opslag van CO2 duurzaam zou moeten zijn? Als er iets NIET duurzaam is dan is het wel het opslaan van afvalstoffen. Zeker bij zoiets als CO2, waarbij een belangrijk deel nog altijd zuurstof is. Iets wat bovendien vrij eenvoudig (de natuur kan het zelf) weer te scheiden is. Als dit de denkwijze gaat zijn dan heb ik ook nog wel een revolutionaire manier om het afvalprobleem op te lossen: gooi het op een berg, beetje plastic en zand er over en klaar. Duurzaam joh…
Bovenstaande kansen voor CO2 reductie in de bouw worden ook onderbouwd door het rapport ‘Onderzoek klimaatwinst door bouwen met hout’ (W/E adviseurs, okt 2016)
Het blijkt dat door andere keuze voor productiemethoden in combinatie met materialen een CO2 reductie tot 42% realistisch is. Dit bij de huidige gangbare stand der techniek. En dan is opslag van CO2 in hout nog niet eens in de berekeningen meegenomen (!). Deze kan er desgewenst bij opgeteld worden.
In het kort: ‘De traditionele nieuwbouw van grondgebonden woningen zorgt jaarlijks voor 1.826.660 ton CO2 eq. Reductie van 24% is te halen als de woningbouw volledig overstapt naar houtskeletbouw en loopt zelfs op tot 42% bij volledig bouwen in hout. Dit stelt het onderzoeksbureau W/E adviseurs vast in het rapport ‘Onderzoek klimaatwinst door bouwen met hout’ dat in 2016 tijdens de Nationale Klimaattop gepresenteerd werd.’
>>> Hoe interessant zou het zijn als, naast de energiemaatregelen, de twee genoemde percentages (in stappen) leidend zouden worden voor verdere CO2 reductie in de bouw ten opzichte van de huidige situatie? Gewoon omdat het kan…
Bovenstaand wordt ook onderbouwd door het rapport ‘Onderzoek klimaatwinst door bouwen met hout’ (W/E adviseurs, okt 2016).
Daaruit blijkt door een slimme keuze voor productiemethoden in combinatie met materialen een CO2 reductie van 42% realistisch is. Dit, voor grondgebonden woningen en (!) bij de huidige en gangbare stand der techniek. En dan reken ik de opslag van CO2 in hout nog niet eens mee…
In het kort: ‘De traditionele nieuwbouw van grondgebonden woningen zorgt jaarlijks voor 1.826.660 ton CO2 eq. Reductie van 24% is te halen als de woningbouw volledig overstapt naar houtskeletbouw en loopt zelfs op tot 42% bij volledig bouwen in hout. Dit stelt het onderzoeksbureau W/E adviseurs vast in het rapport ‘Onderzoek klimaatwinst door bouwen met hout’ dat in 2016 tijdens de Nationale Klimaattop is gepresenteerd.’
>> Hoe interessant zou het zijn als in aanvulling op de energiemaatregelen, genoemde percentages in stappen leiden tot uitgangspunten voor verdere CO2 reductie in de bouw?
Voor meer informatie over CO2 reductie, zie de rapportage op de volgende site:
http://duurzaambouwenmethout.nl/duurzaam-bouwen/
Voor meer informatie/rekentool betreffende de mogelijke additionele CO2 opslag in hout, zie:
http://www.opslagco2inhout.nl/
Wat te doen met sloopbeton en nieuw beton produceren: dat zijn twee wezenlijke verschillende discussies.
Erg merkwaardig dat die hier doorelkaar gehaald worden.
Getuigt, denk ik, van erg weinig inzicht in de gehele problematiek: er zijn miljarden m3 reeds in gebruik genomen beton, het c2c principe is altijd materialen zo hoogwaardig als mogelijk in de keten blijven gebruiken (het is niet erg slim dat allemaal als granulaat in de wegenbouw in te gaan zetten) en het feit dat er meer dan genoeg situaties zijn waar hout nooit en te nimmer een oplossing voor kan zijn. Beton is daar domweg het beste materiaal dat we hebben.
Als kritische denkend mens ben ik daarom de heer Baars dankbaar voor zijn erg waardevolle uitvinding. Een belangrijke stap op weg naar een duurzame wereld.
Wat betreft nieuw beton kan ik kort zijn, alleen daar toepassen waar geen alternatief voor is. En ga als “beton”industrie a.u.b. z.s.m leren van de natuur: diatomeeën kunnen gewoon bij kamertemperatuur in water onoplosbare, sterke constructies van siliciumdioxide kunnen produceren met nul komma nul milieuschade.
Voordat je een flinke portie van het teruggewonnen beton kan gebruiken zal je toch eerst test-druk kubussen moeten maken en die na een maandje moeten testen op druksterkte. Het teruggewonnen beton zal dus vooral interessant zijn voor constructies waarbij een hoge kwaliteit of druksterkte van minder belang is. Dat is dan nog altijd in minstens de helft van de toepassingen.
Beste Peter,
Ik ben nog niet erg bekend met de publicaties in Bouwwereld, maar lees dat je verbaasd bent over de berichtgeving rond broeikas(gas)reductie die de cementindustrie mogelijk gaat realiseren.
Vooropgesteld dat dit voor de traditionele cement industrie nog een hele transitie zal zijn, zijn wij daar helaas nog niet mee in gesprek.
Vervolgens verbaast het mij op mijn beurt dat je Beton voor zeer veel toepassingen, ook in woningbouw, niet als essentieel bouwmateriaal ziet.
Snelgroeiende houtsoorten en nieuwe technieken zullen zeker een grote bijdrage kunnen leveren aan het meer CO2 vrij maken van de bouw, maar altijd als deel van de oplossing.
Bosbouw en ook Parkbouw voor de houtvoorziening lopen echter nog lang geen gelijke tred met de (mogelijke) vraag naar dit soort door jou voorgestelde grootschalige oplossingen, hoe mooi dat ook zou zijn.
Nu even een feitje. In Nederland komt al jaren net iets meer dan de helft van de nieuw beton behoefte als sloop beton vrij. Dit betekent dat nu al iets meer dan de helft van al het nieuwe beton nagenoeg CO2 vrij kan worden geproduceerd.
Innovatieve technieken, zoals 3D Betonprinten zijn in staat om met minder beton meer te bouwen. Ook stoppen met onzinnige beton toepassingen, zoals betonnen geluidswallen zal bijdragen aan een lagere CO2 voetprint.
Blijf ik zitten met de vraag hoe jij “Circulair beton is rampzalige innovatie” kan rijmen met Urban Mining, een kwaliteitskrant, een hoogleraar (en daarmee al zijn collega’s, promovendi, techneuten en anderen die zich al jaren inzetten voor deze goede zaak) ??
Met vriendelijke groet,
Koos Schenk
Wat een zure reactie. Natuurlijk zijn er alternatieven voor beton en voor we die kunnen toepassen en de achterstanden vanuit de vorige crisis hebben weggewerkt is elke CO2 reductie winst. Het artikel suggereert dat nu circulair beton door één bedrijf is uitgevonden opeens de hele bouwtak op zijn kont gaat zitten. Zo jammer
Meneer Brouwers en ook uw redactie mag mij altijd bellen als er vragen of opmerkingen zijn over de introductie van onze innovaties. Voor alle duidelijkheid: wij promoten het gebruik van circulaire bouwmaterialen en proberen met innovaties (waar de gevestigde orde in de markt en onze kennisinstituten waaronder de TUE niet mee gekomen zijn nog) ook de grootste stroom aan afval bij sloop zo goed mogelijk her te gebruiken. Wij hebben nergens het gebruik van beton gepromoot. Ik begrijp werkelijk de kritiek van de heer Brouwers niet. Los daarvan geef het weinig blijk van inzicht in hoe transities verlopen en weinig inzicht in wat wij allemaal kunnen maken van de grondstoffen die we terugwinnen uit beton. Dat is echt niet alleen beton voor de bouw van gebouwen. En als laatste: al zou al het beton uit sloop op onze manier worden verwerkt dan nog komen we te kort om aan de huidige vraag te voldoen. Onze innovatie is dus op geen enkele manier tegenstrijdig aan het beeld van de heer Brouwers. Jammer dat we die informatie niet gewoon even voor de publicatie van deze openlijke kritiek met hem enuw redactie konden delen.