Een team Nederlandse architecten en ingenieurs heeft een ‘eetbaar’ gebouw ontwikkeld dat kantoorfuncties en stadslandbouw met elkaar combineert. Dit ‘kaskantoor’ heeft een dubbele gevel die als kas functioneert. De kas is geschikt voor het verbouwen van gewassen en levert daarnaast verwarming, koeling en electriciteit. Het gebouw vangt ’s zomers warmte in de kas op en slaat die op in de bodem voor gebruik in de winter. Kou uit de lucht wordt ’s winters opgeslagen om de kantoren ’s zomers te koelen. In de elektriciteitsbehoefte wordt voorzien door plantenafval uit de kas te verwerken tot biogas.
Ook op het dak is plaats voor gewassen; eenderde van het dakoppervlak bestaat uit landbouwgrond. Het kantoor is volledig van hout, gemaakt van mechanisch geassembleerde, demontabele en bio-cyclische componenten met de hoogste milieuclassificatie. Dankzij een betonnen basis kan het gebouw boven op bestaande gebouwen worden geplaatst.
Aayu architecten, DGMR, IMd Raadgevende Ingenieurs en het Agricultural Economics Research Institute (Wageningen Universiteit) ontwikkelden het concept in het kader van een prijsvraag voor flexibele en duurzame gebouwen. De ontwerpers gaan de komende maanden in gesprek met marktpartijen over de realisatie van het eerste Kaskantoor.
Het idee om gewassen te verbouwen in de stad is niet nieuw. Op 6 juni werd op de Zuidas in Amsterdam een moestuin geopend op het dak van het voormalige hoofdkantoor van Vroom en Dreesman. En ook in het buitenland is het een bekend concept: zo beschikt New York tegenwoordig over een dakmoestuin van 10.000 vierkante meter.
[fotoplayer]
Reactie bedoeld voor de sceptici; Argwaan ten opzichte van technologie die bedoeld is om de stadsboer te (her)introduceren lijkt me gezond, en het lijkt me ook geen goed idee om het kabouterpad opnieuw te begaan. Maar soms komt er een plan langs waarbij door serieuze partijen een weg word gekozen die ongebruikelijk is. Dit is zo’n plan. En ik vind dit plan erg inspirerend. Het triggert bij mij vragen en ideeën. En ik ga er van uit dat ik niet uniek ben. Hopelijk word dit plan zo snel mogelijk in de praktijk getoetst en verder ontwikkeld.
Ik lees in de reacties nogal wat bijval voor die stadsboer (bestaat nog wel niet), en die kleine lokale opnieuw zijn intrede doende groetenboer, met als assortiment een bloemkool gegroeid op het dak van een gebouw in de stad en denk dan kijk, de geschiedenis herhaalt zich.
Eind jaren 60 begin jaren 70 vonden bepaalde groeperingen dat het ook zo niet langer kon, de boeren bedrijven werden te groot, te modern, en de boer moest weer klein worden, en niet met tractor, maar weer met paard en wagen zijn werk doen, en geen mechanisatie.
Een flinke groei voor die toen ontstane politieke partij hiervoor genaamd; ” de Kabouters ” met aan het hoofd Roel van Duijn, zo’n type met ziekenfondsbril op zijn neus, geitenwollen sokken aan, en met baard en snor wist hij het wel te vertellen.
Maar van Duijn voegde zelf ook de daad bij het woord ( werd ook meteen zijn ondergang) want hij werd biologische boer, want dat zou de wereld redden, maar dat feest duurde niet lang, want hij kwam er achter dat het biologisch boer zijn betekende echt hard werken en dat was nou ook weer niet de bedoeling, en keerde hij weer terug de politiek in en ging verder met waar ie gebleven was namelijk “ouwehoere in de ruimte ” maar was niet echt geloofwaardig meer en verdween richting Brussel, en van de kabouters bleef ook niks meer over, zo ook van die antroposofysche boer, einde van de hype.
De lezers onder de 55 plus zullen het waarschijnlijk niet herkennen, want het was voor hun tijd, maar voor die groep het volgende; zo’n 6 a 7 jaar geleden waren producten als zink, lood en koper zo’n beetje het meest erge als je die toe paste, je kon er geen goed woord voor krijgen bij die milieu jongens, en nu 6 a 7 jaar later, met wat aangepaste rapporten van de fabrikanten en wat onderzoek staan die producten te prijken op de nationale dubo lijsten, want ze zijn volkomen verantwoord.
Op deze 2 voorbeelden weer eens terug kijkend moet je toch denken dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen, en moet je je niet teveel met die hypes bezig houden, ja een bepaalde ontwikkeling en vernieuwing moet je wel volgen denk ik, zoals goed isoleren, wat uitgekiende installaties toepassen, maar daar moet je het volgens mij bij laten, want de rest is veelal maar wat gebakken lucht, en sterft vaak na van loop van tijd zijn eigen dood, net de natuur het ruimt zichzelf weer op.
@ Emiel van Straalen
Als je geinteresseerd bent in de techniek nog even het volgende voor dit plan;
ik denk dat je op zich niet aan een pomp kunt ontkomen zoals dit idee project laat zien en wel om de volgende theorie, dit los gezien van het gewichtsvraagstuk;
Als je het regenwater van het dak wilt opvangen zonder gebruik making van een pomp, dan zal die waterbak zich onder het nivo van de dakbedekking moeten bevinden, want het water loopt via de dakbedekking naar de afvoer putjes, of afvoer lijngootjes die bak in, en hiermee kun je zonder pomp op basis van die door jouw bedoelde zwaarte kracht op de etages daaronder water aftappen, maar ook op het dak is een groente tuin, en als het somers warm is zul je de sperciebonen of sla of wat er ook staat ook water moeten geven, (het is nu eenmaal geen sedum dak die het zelf wel redt in de zomer), maar die waterbak ligt onder het dakbedekkings nivo, en dus ruim onder het tuin nivo van het dak, dus hoe komt dat water omhoog uit die waterbak?, ja met een pomp, dus je ontkomt niet aan een pomp.
Je kunt ook die waterbak op het dak zetten, maar dan heb je weer een pomp nodig om het vanuit de afvoerleidingen of lijngoten omhoog te pompen die bak in.
Leg mij maar uit hoe of je dit geintje doet zonder gebruik making van een pomp? ik denk dat je die dus altijd nodig hebt in zo’n situatie.
reactie op Jaap van den Bosch; Ik ben geen manager maar gewoon een kunstenaar en zzp-er en geïnteresseerd in techniek en maatschappij. Als ik in uw ogen duur aandoende management termen gebruik, is dit misschien mijn onvermogen om het in jip en janneke taal te vatten. Ik zal mijn leven beteren.
Het zou best kunnen dat door toepassing van hout-skeletbouw een water-resevoir op het dak te zwaar word.
En dat is misschien ook de overweging geweest van de ingenieurs; of een duurdere constructie en water in het dak / of een goedkopere constructie en dure pompen met duur onderhoud op grond niveau. Ik zou voor het eerste kiezen en ga er gemakshalve van uit dat hout-skeletbouw geen heilig verklaarde optie is.
In reactie op Jacco. De stads boer bestaat bijna nog niet, net zo min als het dubbele gevel project dat alleen nog maar als plan bestaat. Daar heb je gelijk in. En een gemeentelijke stadsboer die onfortuinlijke mensen opvangt is zinvol maar niet op grote schaal toepasbaar. En uiteraard is het wel nodig dat er perspectief op winstgevendheid word gegeven, anders blijft ook dit plan een denktank-experiment. Ik weet niet of verticale massa monocultuur geschikt is om mee te experimenteren ,en ook niet of massa-monocultuur in verticale glastuinbouw in combinatie met de woon/werk-functie wenselijk is,
(Niet veel gespreksstof voor de buren.)maar zo,n experiment is bij mijn weten nog niet uitgevoerd.
De meeste glas-tuinders zijn zakenmensen en willen geld verdienen, maar veel van die tuinders die dat willen, komen ook steeds meer tot het inzicht dat er niet veel rek meer zit in de huidige ruimte, energie, en chemicaliën verslindende, horizontale kassen-techniek. De investeringen worden steeds hoger,de kassen steeds groter en de politieke weerstand tegen deze projecten neemt alleen maar toe. Bij mijn weten is de glastuinderij één van de meest inventieve innoverende industrietakken van Nederland. En een glas-tuinder met visie zal denk ik graag het experiment aan gaan als hem daartoe de kans word geboden. Op dit moment worden een aantal glas-tuinders door gemeenten uitgekocht om ruimte te maken voor waterberging / huizenbouw en recreatie. Die mensen houden van hun vak en willen graag ergens anders weer doorgaan. Nu worden ze gedwongen om te verhuizen naar de andere kant van het land omdat daar nog een beetje ruimte over is. Maar ook daar houd het een keer op. Door verticale glastuinbouw een kans te geven kan deze tuinder mischien wel binnen een straal van 5 km van zijn oude bedrijf weer doorstarten met behoud van zijn oude sociale leven. Ik denk dat een aantal van deze mensen de kans zal grijpen en een gedeelte van hun uitkoopsom zal investeren in verticale glastuinbouw als ze het risico delen met een vastgoed eigenaar en een faciliterende gemeente die liever ook geen hard werkende innoverende ondernemers ziet vertrekken.
Overigens komt er wel weer een nieuwe vraag bij mij op over de techniek van het samen gaan van kantoor/woon-funtie in combinatie met glastuinbouw.
Ik zou graag een antwoord zien op het probleem van uit de hand gelopen aantallen beestsjes en schimmeltjes, dat zich van tijd tot tijd voordoet in de tuinderij. Ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat hier door de plannenmakers niet over is nagedacht.
@ Brands
Hoe nobel ook, ik vrees dat dit nog lang niet gaat werken, denk je eens in, het groot vervoer mag niet meer de stad in is al vaker bedacht, vele winkels in bijvoorbeeld de Kalverstraat in Amsterdam zouden dan passe zijn, en als er weer zo’n kleine groenteboer zich gaat vestigen, juist in die binnenstad, huurprijzen veelal A1 lokatie, dus toren hoog, dit kan allemaal alleen met subsidies, en speciale gemeentelijke geld potjes voor ex junkies en verslaafde, want de supermarkten zullen het ook niet laten lopen die binnenstad, die bedenken t.z.t. wel wat.
Je kunt nu zeggen, dan gaat die groenteboer in zo’n lege winkel in de Kalverstraat, maar er is nu 1 verschil, voorheen pracht die winkel belastinggeld op, met die groenteboer gaat die winkel belastinggeld kosten, is te kleinschalig, ik zou het ook graag zien gebeuren, maar denk dat die tijd voorbij is.
@Jacco: Dat is nu juist het punt. Dit soort plannen, en de de groei die voor de deur staat vragen van ons dat we anders gaan denken en anders gaan werken. Duidelijk is dat dit soort bouw absoluut niet geschikt is voor de massaconsumptie zoals wij deze nu kennen. Maar we moeten hier anders naar kijken. Een logische stap zou zijn dat deze manier van verbouwen in de stad levert aan kleine ondernemingen, groente boeren in de stad, niet aan supermarkten. Supermarkten zullen langzaam maar zeker zich steeds meer naar de rand van de stad gaan begeven, niet langer in het centrum. Dat is qua logistiek niet handig, en op den duur zal dat ook niet langer meer toegestaan zijn om met groot vervoer door de stad te rijden.
Dus is een kleinere organisatie met een lokale leverancier veel interessanter. En dus is een stads agrariër maar 1 boer met ballen en een visie verwijderd.
@ van Straalen
Je vraagt je af waarom dat regenwater reservoir op de beganegrond staat en niet op het dak, met je verklaring van de pomp, die wel duidelijk is, maar verder geef je nog wat in mijn ogen overbodige duur aan doende waarschijnlijk management begrippen van simplificatie bevloeing infrastructuur, enz., enz., maar laten we het even simpel houden, het is een houtskelet bouw staat er, en zo’n hemelwater reservoir moet natuurlijk van een behoorlijke capaciteit zijn, dus wat dacht je van het gewicht op het dak, dat moet dan wel in de constructie vertaalt worden, en die is al niet mis, met dat hele grond pakket, plus dat er gerekend moet worden met mensen op het dak, plus nog de sneeuwbelasting, dit lijkt mij een redelijke verklaring waarom die (plaats geconcentreerde) waterbak beneden staat direct naar de fundering met zijn gewicht.
Zeker weten doe ik het natuurlijk niet, maar lijkt mij wel erg aannemelijk.
@Emiel van Straalen
Die door jouw bedoelde (stads)boer waar komt die in jouw visie opeens vandaan, bestaat die wel?
In Rotterdam hebben ze een (stads)boer in de vorm van de gemeente, die junkies, ex verslaafde en gedetineerde hiermee van de straat probeert te houden, en zo ook de voedselbank kan helpen, maar de echte agrarier heeft hier niks mee, die moet massa kunnen maken om overeind te kunnen blijven.
Erg interessant; Dit plan kan de cultuurbrug agrariër stadsmens stimuleren. Agrariers hoeven niet meer te emigreren want ze kunnen nu door de samenwerking met vastgoed eigenaren hun bedrijf uitbreiden en veel duur vergaarde kennis blijft zo in nederland. De lijn product -consument word extreem verkort, supermarkt monopolies kunnen gedeeltelijk worden doorbroken wat weer goed is voor de algemene prijsontwikkeling van groenten en fruit. De winst gaat weer naar de (stads)boer in plaats van naar aandeelhouders van supermarkt ketens. Het areaal horizontale glastuinbouw in Nederland hoeft niet verder te worden uitgebreid want verticale glastuinbouw produceert wellicht goedkoper wat weer op termijn veel ruimte oplevert voor andere dingen. Er ontstaat een nieuwe wereld markt voor gespecialiseerde verticale hybride glastuinbouw- kantoorbouw, en nederlanders zijn goed in alle twee dus hebben een concurentievoorsprong op de rest. Maar dan moeten we niet zoals bij de ontwikkeling van de wind en zonne energie industrie de kat uit de boom kijken en dus de boot en het werkgelegenheids-momentum missen en nu doorpakken. Anders gaan anderen er met die buit vandoor.
Na bestudering van de schematische tekening kaskantoor nr 5 is bij mij een vraag ontstaan over de plaatsing van het regenwater-resevoir. Waarom is dit gesitueerd op de begane grond? Bij integratie in de dak-construktie kan de bevloeiingsvraag naar de kassen door de zwaartekracht worden geregeld (de allergoedkoopste pomp die er te krijgen is en hij is onverwoestbaar) minimalisering van onderhoudskosten, simplificatie van bevloeiing- infrastructuur door gebruik te maken van bevloeiing- geïntegreerde constructiefunties. Verder zal de mening van mevrouw Sap mij een biet wezen want ik zie dat hier gewoon heel veel geld te verdienen is. En dus kan ik me ook voorstellen dat mr. Rutte hier zijn vingers bij kan aflikken.
Op zich kwa ontwikkeling dat zoiets tot stand kan worden gebracht is prijzenswaardig, en het is vergroening, Jolande Sap van Groen Links zou er bij staan te kwijlen, maar nu de volgende stap, zoals er staat richting marktpartijen, tot hoeverre zullen die enthousiast zijn of het zien zitten?
Als ik het artikel lees dan gaat het om een profesioneel gebeuren, men wil de elektriciteit zelfs uit de planten resten halen, dus zogezegd het wordt niet een hobby tuintje, of een tuintje voor een vutter of AOWer die er ook eens een schoffeltje of harkje door haalt, je krijgt dus als kantoor lijkt mij min of meer een soort tuindersindustrie voor je raam, ja, en wie wil dat? ik kan me voor stellen dat zo’n callcenter van waaruit ze je naar je huisadres bellen om je allerlei rotzooi aan te smeren, dat het daar wel bij zou kunnen want die dreunen hun versje af, en hoeven verder toch niet na te denken, alleen proberen jouw over de streep te trekken voor de verkoop van een product, maar voor een kantoor waar serieus gewerkt wordt, besprekingen worden gevoerd, enz., enz., dat die die onrust niet voor hun neus willen hebben, door die onrust gaan mensen fouten maken, worden afgeleid, zijn er niet goed bij met hun hoofd, enz.
En dan die professionele tuinder, is dit allemaal economisch haalbaar? in de kassen staan de producten rij aan rij, maar hier moeten ze van etage naar etage, en ook hun gereedschappen, c.q. machines per verdieping mee slepen, alsmede de producten ook verticaal verplaatsen tot naar de begane grond, is dat nog rendabel voor ze?, en in die kassen zijn ze ook al ver met energiebesparing, er zijn er zelfs bij waar achterliggende woningen hun warmte van de kassen betrekken, die ontwikkeling staat dus ook niet stil.
Op het dak iets doen, dat lijkt mij meer de mogelijkheid reeel gezien, dat kan separaat,heb het kantoor weinig last van en kun je ook een heel wat groter oppervlak op 1 nivo bewerken, en dat is uiteindelijk toch het principe van een kas.
Ik ben daarom ook benieuwd hoe de volgende stap het op of aan de markt brengen zich gaat ontwikkelen, bij deze op zich wel mooie ontwikkeling van zoiets.
U kunt het proberen via IMd Raadgevende Ingenieurs: http://www.imdbv.nl/Home of mail: [email protected].
Applaus!
En als het mogelijk is zou ik graag meer en grotere tekeningen willen zien.