Sociale huur verduurzamen en tegelijkertijd experimenteren met groene en klimaatadaptieve oplossingen? Het lijkt ondenkbaar, maar in Bergen op Zoom is dat precies wat er is gebeurd. Daarvoor was niet alleen een welwillende woningcorporatie nodig, maar ook draagvlak onder de bewoners zelf. KAW architecten maakte in opdracht van aannemer Constructif een plan voor de renovatie én voor de aanpak van de gehele wijk.
Wat lees je in dit artikel?
- Duurzame renovatie: 170 sociale huurwoningen in De Kuil gerenoveerd met o.a. mos-sedumdaken, zonnepanelen en isolatie.
- Wijkgerichte aanpak: Vergroening en waterdoorlatende bestrating voorgesteld voor betere klimaatadaptatie.
- Groene elementen: Mosdaken en mospanelen verhogen biodiversiteit en verbeteren de uitstraling.
- Actieve bewonersrol: Ontwerpkeuzes afgestemd op wensen en gebruiksgemak van bewoners.
- Energielabel A+: Traditionele verduurzaming leidde tot flinke labelsprong zonder hogere woonlasten.
de Voor die de Kuil renovatie van op Inzet sociale de laatste op schakelde woonwijk gelegd KAW woningcorporatie klimaatadaptieve Stadlander architectenbureau weer momenteel renovatie: duurzame inschakelde. van aannemer 170 Constructif in huurwoningen. De beurt wordt renovatie grootschalige Bergen zijn in, de Zoom In woonwijk. hand aan een en
het 2050 al renovatie De maar warmtenet, klaarmaken gemeentelijk de woningen op woningen van heeft klimaatneutraal de Stadlander voor de de een om op renovatie fronten ambitie dat andere wijk verwarming aangesloten maken. is alle voor toekomst. ook in duurzame de zou aanleiding was De te de
groen voor belangrijke zette verduurzaming de de waarbij de maatregelen, wijk. een Naast in toevoeging klimaatadaptieve zagen op vol van de woningcorporatie rol zij in
Aanpak wijkniveau op
stukje een de en KAW gehele de buurt waarbij plan de misschien vertelt veel degelijk de laat ze steen, en projectarchitect over waterdoorlatende breder en de maatregelen, plaveisel en ligt ook van voor de in goed erg De schreef andere wijk hebben alleen een water kleine met dan verbeteren moet Rooijackers, KAW. de gedeeltelijk het mee ingrepen betrok door onder vervangen betreft niet ze tegels. daadwerkelijk gezien een Wouter bewustwording.” van wijkniveau hier is de dus bij de zijn impact betekent dat aan wel wat dragen van voor coöperatie. aan verhard afvoeren”, kuil verduurzaming, maatregelen ze of De slag wijk “Het klimaatadaptieve volledige het wat te in de heet Kuil; het zijn groenstroken maar perceelgrenzen bij het om voorgestelde gemeente keek niets bestaande “De kunnen vroeg straten op
de nabije aangepakt, de maatregelen van de toekomst slechts daar wijk definitieve voorstellen komen, inkoppen.” Of wijkgerichte in nu een een daadwerkelijk over nog moet die met is die “We het kwestie beslissing besproken afhankelijk hebben de en nemen. de is gemeente gemeente, gaan van er wordt
https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/bouwmaterialen/circulair-groen-en-zonnedak-roef-in-een-dag-te-monteren/
Mos-sedumdaken
soort met zorgvuldig zichtbaarheid Op Groene positie wanneer zijn die Zo er de van aanzien, achterzijde daken. biodiversiteit de en ten alle de maatregelen Bovendien voor een manier als het daken aan zijn nou “Dat een het gekeken zowel financiële en van beweegt. is deze heen Anderzijds komt bloeien daken groene ten de groene aan zich inclusief niet de de twee bovendien mos-sedumdak insecten bloemetjes je wel daken wel goed overweging. voorzijde en zijn al Dat groen.” de uitgevoerd, duurder eenmaal zes westen daken, daklandschap De lenen is wijk. gewone maximale trekken dat geïsoleerd naar mos-sedumdak weer een Op verbindt geven hebben pannendak, succesvol is er Enerzijds aan van de is juist groene doorgevoerd. een Rooijackers: de zonnepanelen. woningniveau groen, 60 beleving wijk door praktische 170 minder een een oosten en woningen groene klimaatadaptieve de gekregen, de de er ten mos-sedumdaken de zuidgevels dan dakraam en minder je zonnepanelen. uitgekozen. daken grauw wijk goede. in voor nieuw zo van groenstructuren van
nieuw, bestaande ook een van de voorgevel Aan geïsoleerd garageboxen inclusief achterzijde voorzien gekregen. is De pannendak mos-sedumdak hebben De aangelegd een van daken de zonnepanelen. een zijn mos-sedumdak.
daken. een alleen huurwoningen altijd opnieuw bewatert. en en voor zomaar door haal te doen Je zogenoemde de gaat hebt je geheel vervangen het Leveranciers bewoners keuze lijkt je maken garantie daken kunt sedummat. en stelt daarop en Rooijackers. bij dak De regelmatig de daken opgebouwd. De waar niet gebruiken.” water “Je een een is bewatering als het namelijk van groendakschalen, mos-sedumdaken met en substraat met water uit op de gezicht groene geleverd het van dat geven logische, vandaan? Maar bestaat niet zijn onderhoud eerste Het wie daarvoor Sempergreen
Het echter de aangebracht. heeft om planten ook zonder laten. ongewenste waar dak uitgevoerde groot zijn dat onderhoudspartij ze bestaande nieuwe mening de een gekozen opgeknapt de past heel van de risico Daartoe daken daksystemen te visie dat door hebben natuur stekjes de gebaseerd over onder hun mos-sedumdak. de aanlijnbeveiligingen een bewatering niet en op is het is. zaailingen per een collegacorporatie. keuze te op Stadlander te hun Daarbij nodig. en eerder van wordt voorzien het op bleek in bewateren bewatering Daaruit garageboxen van zijn verwijderen het bij tweemaal De uitgevoerd. onderhoudspartij gaat onderhoud nok niet aan duurzaamheid en jaar ervoor De
Mospanelen
nu mospanelen mospanelen had in contact de rijstvlies. op van groene daken die honderd Recycle. mos, start-up panelen een die worden het opgehangen in Hoewel gescheiden Respyre de te Dat Rooijackers van nieuwe panelen de onderhoudsarm, integreren de renovatie. waar vergevorderd composietpanelen de zijn te de behandeld levensduur vervangen lamellen KAW toekomst panelen het Daarom tijdelijk idee ‘levende’ De vroeg inmiddels ontwikkeling, basis en met zijn voorzijde Naast kunnen om verwerken te recyclebaar. van zijn om in volgens is groeien. Respyre. de Daarvoor bleek Respyre, woningen. met Resysta worden procent kan panelen verticale mos ook zijn een hebben bij met producent gevelpui De op door kwam aan de in de ontwikkelt lange nog van de nog panelen
dat gevels moet je Dat nek is gaan durven en gekozen aan kom bijzonder, ongelooflijk groene uitsteekt.” en experiment het gevels ook de de coöperatie heeft dag elke “Je behoorlijk dat met wel daken hier voor denk haar tegen. de niet Ik daken Rooijackers. stelt en corporatie
Bewonersparticipatie
een zelf. werd door te ambities betrokken met ook vooral uitdaging gedragen om door de was partijen, Voor de en die architectenbureau niet ontwerp alleen het het passende had, opdrachtgever een de maar naar en aannemer vertalen KAW samen bewoners maatregelen de dat
draait het betrokken wat Was uitgevoerd voorgelegd kozijn binnenuit begane beglazing de kiept hoeven aan, een gewassen de kozijn-indelingen. Neem Hierdoor bewoners raam zijn kan erg raambekleding op ramen draaien ladder wanneer dan het was groter grond begrip Voor raambekleding en belangrijk binnen, bijvoorbeeld hebben worden vervangen. of de renovatie, de we en vertelt hoeven niet is verzoek en dagkant Bewonersparticipatie allemaal of in de is niet de te alle een ook Rooijackers. naar het tegen geweest, de speciaal gemonteerd. bewoners alles op deze bellen.” tussenkalf is waardoor het moeten in glazenwasser de de dan van Ook de raam mensen “De en ventilatierooster actief geplaatst. meer besproken. bij op
https://www.bouwwereld.nl/bouwdelen/daken/steeds-meer-keuzes-in-duurzame-daken/
hun mee De Uiteraard mospanelen een dan draagvlak mos, lamellen zo. het de het allemaal de zijn kun de en groter tussen Het gewoon met komen.” “Ten wordt. die bewoners maar dat dat de wat in kunnen zorgt eerste zijn er houten zij zijn tegelijkertijd bewoners ingrepen zijn uitlegt maken vertellen, voor bewoners een altijd gekomen. eveneens tegenargumenten samen eind uithangen. details, het overleg dekbed overal moeten jouw je niet overwegingen als je voor maar hun voor fijn kunnen heel En eens, maar microklimaat kan veel het de ook
de inclusief ingrepen Artist van wijk.
Traditionele verduurzamings-maatregelen voorgestelde voor de impression renovatie, de
de grond van de labelsprong voor niet verduurzamingsmaatregelen het er Naast hebben Deze reductie badkamer Door ook dakisolatie, een huurbedrag zijn maatregelen op dubbel traditionele toilet. kosten in optie nieuwe, renovatie- het kunststof bewoners met huurders wel begane de vloer-, de nieuwe op De verdieping op verrekend en waaronder er uitgevoerd, puien ventilatie is Daarmee (is aan huurbedrag. of de kierdichting alleen aanwezig) woningen van naar meer een de toepassing grotere met verrekenen glas, klimaatadaptieve en type zonnepanelen, achteruit-gegaan. gemaakt. hadden ook een pakket A+ stookkosten in een zijn D financieel in asbestsanering, gevel-, toilet oorspronkelijk C. de en te
Projectgegevens
De Kuil, Locatie: Bergen op Zoom
Stadlander Opdrachtgever:
Constructif Aannemer:
KAW architecten Architect:
Groene daken: Sempergreen
Pannendak groendak:AA-Dak voorbereiding en
Zeilstra Steigerwerk:
Vastgoedisolatie Isolatie spouw vloer: en
Transcarbo kozijnen: Vervangen
Schults Schilderwerk:
Installateur: Jansen
Joru Aanbrengen groendak:
Bouwperiode: 2024 juli 2023 t/m februari
BASEPHOTOGRAPHY Bas Gijselhart | Foto’s:
Tekenwerk: Henk Heusinkveld door bewerking architecten, KAW
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Premium abonnement
Voor 8,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!







