Veranderde terminologie in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) heeft ‘enorme consequenties’ ten aanzien van het veilig kunnen vluchten uit een gebouw. Dat stelt expert bouwregelgeving Nico Scholten in zijn nieuwste column, waarin hij opnieuw oproept om de huidige bouwregelgeving te heroverwegen.
Even wat begripsomschrijvingen voor u op een rijtje.
- gebruiksgebied: vrij indeelbaar gedeelte van een gebruiksfunctie waar voor de gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten plaatsvinden, dat bestaat uit een of meer op dezelfde bouwlaag gelegen ruimten gelegen in een brandcompartiment die niet door een dragende scheidingsconstructie van elkaar zijn gescheiden en die geen toiletruimte, badruimte, technische ruimte of verkeersruimte zijn, tenzij die ruimte zelf een functieruimte is;
- verblijfsgebied: gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen;
Hoe was dit voordien? Toen kenden we geen gebruiksgebied, maar werd alles verblijfsgebied genoemd, ook in een industriefunctie en een “overige gebruiksfunctie”. Wat was toen een verblijfsgebied?
- verblijfsgebied: besloten ruimte, bestaande uit een of meer met elkaar in verbinding staande, op dezelfde bouwlaag gelegen verblijfsruimten en andere afzonderlijke ruimten, anders dan een toilet- of badruimte, technische ruimte of gemeenschappelijke verkeersruimte;
Gevolgen voor veilig vluchten
Dit verschil heeft forse consequenties. Dat is te illustreren via de begrippen rond veilig vluchten. Met welke termen was dat veilig vluchten geregeld?
- vluchtmogelijkheid: van rook gevrijwaarde route, uitsluitend voerend over een of meer vloeren, trappen of hellingbanen, langs welke route het aansluitende terrein kan worden bereikt zonder dat deuren worden gepasseerd die met een sleutel moeten worden geopend;
- vluchtweg: van brand gevrijwaarde vluchtmogelijkheid die uitsluitend door een of meer verkeersruimten voert;
Een vluchtmogelijkheid begon bij de uitgang van een rookcompartiment. Een vluchtweg begon bij de uitgang van een brandcompartiment. Welke termen kent het Bbl?
- beschermde vluchtroute: buiten een subbrandcompartiment gelegen gedeelte van een vluchtroute die alleen voert door een verkeersruimte;
- extra beschermde vluchtroute: buiten een brandcompartiment gelegen gedeelte van een beschermde vluchtroute;
De beschermde vluchtroute is de evenknie van de vroegere vluchtmogelijkheid, maar moet nu verplicht voeren door een verkeersruimte. Een verkeersruimte mag geen deel uitmaken van een gebruiksgebied c.q. een verblijfsgebied. Een extra beschermde vluchtroute is de evenknie van de vroegere vluchtweg.
Enorme consequenties
Voor nieuwbouw heeft deze veranderde terminologie enorme consequenties. Als een verdieping van 1.000 m² is opgedeeld in twee subbrandcompartimenten (voorheen aangeduid als rookcompartimenten (waarom deze verandering van terminologie?)), dan mag je alleen door het naastgelegen subbrandcompartiment vluchten via een daarin gelegen afzonderlijke verkeersruimte.
Dat mag dus geen kantoortuin zijn, maar moet bestaan uit twee aan de gevels gelegen verblijfsgebieden, gescheiden door een verkeersruimte. Het stelsel van vergunningsvrije indeelbaarheid van een gebouw is daarmee volledig doorkruist. Immers een verkeersruimte mag niet meer deel uitmaken van een verblijfsgebied. Een beschermde vluchtroute moet geheel onnodig altijd door een verkeersruimte voeren.
Beschermd subbrandcompartiment
Ook nog maar even het volgende aan de kaak stellen. De logica in de oude regelgeving bestond uit de termen ‘brandcompartiment’, ‘subbrandcompartiment’ en ‘rookcompartiment’. In het Bbl wordt onderstaande terminologie gebruikt.
- brandcompartiment: gedeelte van een of meer bouwwerken bestemd als maximaal uitbreidingsgebied van brand;
- subbrandcompartiment: gedeelte van een bouwwerk dat binnen de begrenzing van een brandcompartiment ligt of daarmee samenvalt, voor beperking van verspreiding van rook of verdere beperking van het uitbreidingsgebied van brand;
- beschermd subbrandcompartiment: gedeelte van een bouwwerk dat binnen de begrenzing van een subbrandcompartiment ligt of daarmee samenvalt, dat meer bescherming biedt tegen brand of rook dan een subbrandcompartiment.
Los van de onnodige verandering van terminologie klopt ook de logica niet. Een ‘beschermd subbrandcompartiment’ is niet een subverzameling van een subbrandcompartiment, maar een subverzameling van een brandcompartiment. Dat is zonneklaar uit de geschiedenis van de voorschriften af te leiden. Aan een subbrandcompartiment worden geen eisen ten aanzien van de WBDBO gesteld. Het gaat bij een subbrandcompartiment uitsluitend om de WRD.
De onlogica heeft ook tot gevolg dat de voorschriften voor de noodzaak van vluchtrouteaanduidingen niet kloppen. Zie daarvoor de column die in Bouwwereld 2024/4 is verschenen of nog zal verschijnen. Daar waar aan het Bouwbesluit 1992 en Bouwbesluit 2003 nog sprake was logica vanuit de verzamelingenleer (zie mijn proefschrift uit 2001: TU Delft, ISBN 90-806325-2-X) is die geheel zoek geraakt.
Gelukkig doet de praktijk net of ze gek is en niemand die zich aan deze onjuistheden stoort. Maar wat als een handhaver toch gaat handhaven? Het is hoog tijd dat de regelgeving op orde wordt gebracht.
